Μονήρης πνευμονική βλάβη στην ακτινογραφία θώρακα

Το τυχαίο εύρημα μονήρους πνευμονικού οζιδίου (incidental pulmonary nodule) σε απλή ακτινογραφία του θώρακα ενήλικου ασθενή είναι συνηθισμένο δίλημμα και η διαφορική διάγνωση είναι ευρεία (πίνακας). Το 20-30% των καρκίνων του πνεύμονα έχει αυτή τη μορφή και η συχνότητα ανέρχεται με την ηλικία και υπερβαίνει το 50% των οζιδίων που ανευρίσκονται σε άτομα άνω των 50 ετών.

Μονήρης όζος στον αριστερό άνω πνευμονικό λοβόΜονήρης όζος στον αριστερό άνω πνευμονικό λοβό

Διαγνωστικές εξετάσεις:

Η διερεύνηση πρέπει να αρχίζει με επανεξέταση προηγούμενων ακτινογραφιών. Ένα οζίδιο που είναι παρόν επί 2 χρόνια και δεν έχει αλλάξει μπορεί να θεωρηθεί καλοήθες. Εάν δεν υπάρχουν παλαιότερες ακτινογραφίες ή αυτές είναι φυσιολογικές συνιστάται η διενέργεια αξονικής τομογραφίας (CT) για να απεικονιστεί η βλάβη με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Μονήρες πνευμονικό οζίδιο
Συνηθισμένες αιτίες:
  • Βρογχογενές καρκίνωμα.
  • Μονήρης μετάσταση.
  • Εντοπισμένη πνευμονία.
  • Πνευμονικό απόστημα.
  • Φυμάτωμα.
  • Πνευμονικό έμφρακτο.
Σπάνιες αιτίες:
  • Καλοήθεις όγκοι.
  • Λέμφωμα.
  • Αρτηριοφλεβικές δυσπλασίες.
  • Εχινόκκοκος κύστη.
  • Βρογχογενής κύστη.
  • Ρευματοειδές οζίδιο.
  • Πνευματική πύκνωση.
  • Πνευμονικό αιμάτωμα.
  • Κοκκίωμα Wegener.
  • «Ψευδοόγκος» - συλλογή υγρού σε σχισμή.
  • Ασπεργίλλωμα (συνήθως περιβάλλεται από αέρια «άλω»).

Η περίπτωση καλοήθους νόσου ενισχύεται από την παρουσία αποτιτάνωσης ή λίπους. Η κατά στρώματα ή κεντρική αποτιτάνωση είναι τυπική του κοκκιώματος και η μορφή «σαν ποπκόρν» δείχνει αμάρτωμα. Πάντως, η αξονική τομογραφία μπορεί να ανακαλύψει αποτιτανώσεις σε μερικές κακοήθεις βλάβες. Τα ενδεικτικά σημεία κακοήθειας ενός πνευμονικού όζου είναι το μέγεθος (>3 cm) και η ακανθωτή εμφάνιση ιδίως σε καπνιστή.

Η αξονική τομογραφία με ενδοφλέβια έγχυση σκιαγραφικού δίνει πληροφορίες για την αγγείωση της βλάβης, με τους κακοήθεις όγκους να συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες σκιαγραφικού. Η αξονική μπορεί επίσης να αναδείξει την πυλαία και μεσοθωράκια λεμφαδενοπάθεια, σημαντικά στοιχεία για τη σταδιοποίηση του πρωτογενούς βρογχικού καρκινώματος.

Οι ενισχυμένες απεικονιστικές τεχνικές που επιτρέπουν την τρισδιάστατη απεικόνιση των οζιδίων επιτρέπουν ακριβέστερη τοπογραφική εκτίμηση αλλά δεν είναι πολύ διαδεδομένες. Η θετική απεικόνιση PET-CT είναι επίσης ενδεικτική κακοήθους βλάβης. Ψευδώς αρνητικές εικόνες μπορεί να δώσουν τα καρκινοειδή και τα καρκινώματα από κύτταρα βρογχιολίων-κυψελίδων.

Επεμβατικές τεχνικές:

Η βρογχοσκόπηση δεν αποδίδει επειδή η βλάβη είναι σε απρόσιτο σημείο. Οι επιτυχημένες διαγνώσεις από τυφλές εκπλύσεις είναι κατά κανόνα λίγες και μολονότι αυξάνονται με τον ακτινολογικό έλεγχο, η τεχνική αυτή είναι άβολη και χρονοβόρος. Η διαδερμική βιοψία με βελόνα υπό καθοδήγηση με αξονική τομογραφία είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος διάγνωσης των μονήρων πνευμονικών όζων με λίγες επιπλοκές (πνευμοθώρακας και αιμορραγία). Εάν όμως η βλάβη έχει πολλές πιθανότητες κακοήθειας και ο ασθενής είναι ικανός να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, η καλύτερη επιλογή είναι η χειρουργική εκτομή. Επί πιθανής βακτηριακής λοίμωξης πρέπει να χορηγείται αντιμικροβιακή θεραπεία κατά τη διάρκεια των διαγνωστικών εξετάσεων και κατόπιν, ο ασθενής να υποβάλλεται σε επανειλημμένο ακτινολογικό έλεγχο για να εκτιμηθεί τυχόν ελάττωση του μεγέθους της σκιάς. Στους γηραιότερους ασθενείς με υποψία κακοήθειας, οι οποίοι θεωρούνται ακατάλληλοι για οποιαδήποτε θεραπευτική επέμβαση, η παρακολούθηση με επανειλημμένες ακτινογραφίες ανά μερικές εβδομάδες είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης.

 

Προτείνουμε: Guidelines for Management of Incidental Pulmonary Nodules Detected on CT Images: From the Fleischner Society 2017 (en).

 

Πηγή: Davidson's - Γενικές αρχές και κλινική πράξη της ιατρικής - Νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος - Μονήρης πνευμονική βλάβη στην ακτινογραφία

Σχετικά άρθρα

Υπεζωκοτική συλλογή

Άσθμα

Πνευμοθώρακας