Αλλαγή τρόπου αντιμετώπισης των εξετάσεων. Σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχολογίας, όταν ο μαθητής καταφέρνει να αλλάξει τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης του ζητήματος των εξετάσεων, τότε μπορεί να βελτιώσει την απόδοσή του. Το διάβασμα και οι βαθμοί δεν αποτελούν μέτρο του πόσο αξίζει κανείς ως άτομο ούτε μέτρο εξυπνάδας ή επιτυχίας στη μετέπειτα ζωή. Είναι μία από τις ενδείξεις για το πόσο καλά αφομοίωσε κανείς μια συγκεκριμένη ύλη και μπόρεσε να το δείξει μέσα από έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο εξέτασης. Όταν όμως κανείς πιστεύει πως οι εξετάσεις αποτελούν «εισιτήριο επιτυχίας στη ζωή», «αν δεν περάσω στο πανεπιστήμιο θα είμαι αποτυχημένος/η» και άλλες παρόμοιες ανακριβείς γενικεύσεις, θεωρεί το διάβασμα αξεπέραστο εμπόδιο και δημιουργεί ιδιαίτερο άγχος στον εαυτό του, που δυσκολεύει την απόδοσή του. Το στρες και το άγχος που δημιουργούν τέτοιου είδους αρνητικές σκέψεις μειώνουν την ικανότητα προσοχής, συγκέντρωσης και μάθησης, πράγμα που επιβεβαιώνει την ανικανότητα μάθησης του ατόμου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
Παραδείγματα Αρνητικών – Εποικοδομητικών σκέψεων
| Αρνητικές σκέψεις | Εποικοδομητικές σκέψεις |
| Μου είπε η Μαρία ότι αν δεν έχεις διαβάσει κάθε υποσημείωση δεν το περνάς αυτό το μάθημα. | Η άποψη και η εμπειρία ενός μόνο ατόμου δεν είναι αρκετή απόδειξη. Έχω διαβάσει ικανοποιητικά και ακόμη κι αν δεν ξέρω κάθε υποσημείωση έχω καλή αντίληψη του συνόλου της ύλης. |
| Θα βάλει ερωτήσεις συνδυαστικές και δεν θα ξέρω τι να γράψω. | Οι συνδυαστικές ερωτήσεις δεν είναι απαραίτητα οι πιο δύσκολες. Μπορεί και να είναι καλύτερες, γιατί δείχνεις ότι έχεις κατανοήσει τι διαβάζεις κι αυτό εκτιμάται. |
| Δεν θα καταφέρω να περάσω όλα τα μαθήματα και δεν θα περάσω στο Πανεπιστήμιο και δεν θα δώσω ΑΣΕΠ. | Θα κάνω ότι καλύτερο μπορώ για να τελειώσω τώρα. Αν δεν τα καταφέρω τώρα δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Μπορεί να ασχοληθώ με κάτι παρεμφερές που να μου αρέσει. |
| Βαριέμαι να διαβάσω, το κάνω γιατί με πιέζουν οι άλλοι. | Έχω προσωπικούς στόχους και θέλω να τους πετύχω. Γι’ αυτό θέλω να διαβάσω. |
| Είναι πολύ δύσκολα θα τα παρατήσω. | Τα εμπόδια και οι δυσκολίες των εξετάσεων είναι για μένα προκλήσεις για να τις ξεπερνώ. |
| Πρέπει να είμαι τέλειος, γιατί αλλιώς αλλοίμονο μου. | Για τα λάθη μου αναλαμβάνω τις ευθύνες που μου αναλογούν.. Χωρίς να απελπίζομαι οργανώνω καλύτερα τη μελέτη μου. |
| Να δεις που δεν θα γράψω τίποτα και δεν θα πετύχω στις εξετάσεις. | Θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ και όλα θα πάνε καλά, θα πετύχω… |
| Δεν προχωράω με το διάβασμα, έχω μείνει πολύ πίσω. | Θα κάνω πολλές επαναλήψεις για να εμπεδώσω την ύλη. |
| Μόνο σε μένα συμβαίνουν αυτά. | Οι συμμαθητές μου αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. |
| Εάν αποτύχω, τότε έχω αποτύχει και στα μάτια των άλλων. | Εάν αποτύχω, οι άλλοι θα μου συμπαρασταθούν. |
Πρακτικοί τρόποι αντιμετώπισης του έντονου άγχους τη στιγμή της εξέτασης:
- «Θα ξεκινήσω με ό,τι γνωρίζω καλά.. Ακούω καλά τις οδηγίες και δεν βιάζομαι να παραδώσω το γραπτό μου».
- «Εάν αρχίσω να τρέμω, να ιδρώνουν τα χέρια μου, να χτυπάει η καρδιά μου δυνατά... θα πάρω βαθιές ανάσες και δεν θα χάσω την ψυχραιμία μου».
- «Εάν δεν μπορέσω να απαντήσω σε μία ερώτηση, θα προσπαθήσω να συγκεντρωθώ περισσότερο στην επόμενη χωρίς να σκέφτομαι την αποτυχία».
- «Θα μείνω ως το τέλος της γραπτής εξέτασης συγκεντρωμένος και δεν θα τα εγκαταλείψω, θα παλέψω μέχρι το τέλος».
Στόχος όλων όσων αναφέρθηκαν παραπάνω δεν είναι να μεταφέρουμε το μήνυμα «Μην αγχώνεσαι» ή «Μην ανησυχείς», αλλά «Μάθε να διαχειρίζεσαι το άγχος σου αποτελεσματικά»!
Πηγές:
- Αχλαδά, Λ. (2008). Επαγγελματικός Προσανατολισμός στους εφήβους. Δημότης Πτολεμαΐδας (Περιοδική Έκδοση του Δήμου Πτολεμαΐδας), Αρ. φύλλου 7, Ιούλιος - Αύγουστος 2008, 14-16. Διαθέσιμο: http://www.ptolemaida.gr/dhmoths/efimerides-7-8/ptolemaida7_internet.pdf. Ανασύρθηκε: 04/04/2012.
- Βάρβογλη, Λ. (2003). Και οι γονείς δίνουν εξετάσεις. Διαθέσιμο: http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=142629. Ανασύρθηκε: 16/06/2010.
- Βάρβογλη, Λ. (2002). Τα μυστικά της επιτυχίας στις εξετάσεις. Διαθέσιμο: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=151387. Ανασύρθηκε: 16/06/2010.
- Βασιλειάδης, Γρ. Το Άγχος στις Εξετάσεις: τι προβλήματα δημιουργεί και πως να τα αντιμετωπίσετε... Διαθέσιμο: http://www.sitemaker.gr/gvassiliades/assets/stressexams.htm. Ανασύρθηκε: 16/06/2010.
- Ελληνική Εταιρία Ενημέρωσης Γονέων (2007). Το άγχος των εξετάσεων: Κλήσεις στη Γραμμή-Σύνδεσμος 801801 1177. Διαθέσιμο: http://www.parents.gr/psych/a235. Ανασύρθηκε: 16/06/2010.
- Καλπάκογλου, Θ. (1998). Άγχος και Πανικός. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Κουμαρόπουλος, Στ. Αντιμετωπίζοντας το Άγχος των Εξετάσεων: Οδηγίες και συμβουλές. Διαθέσιμο: http://www.ssneond.sch.gr/Keimena%20dimosieumena/fovosexams.htm. Ανασύρθηκε: 05/04/2012.
- Κυπραίου, Α. (2010). Το Άγχος των Εξετάσεων και ο Ρόλος των Γονέων. Ομιλία που διοργάνωσε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Β' Λυκείου Αγίας Παρασκευής για το άγχος των εξετάσεων. Διαθέσιμο: http://sites.google.com/site/sxolesgonewnaretikypraiou/in-the-news/anartesechoristitlo. Ανασύρθηκε: 05/04/2012.
- ΣΑΜΠΑΖΙΩΤΗΣ, Α. (2010). Αξιοποιώντας το άγχος των εξετάσεων. Διαθέσιμο: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&;id=160852. Ανασύρθηκε: 05/04/2012.
- Συμβουλευτικό Κέντρο Ομηλίκων Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής Στην Προσχολική Ηλικία (ΣΥΚΕΟΜ). Άγχος Εξετάσεων. Τι είναι; Που οφείλεται; Τεχνικές Καταπολέμησης του άγχους. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διαθέσιμο: http://sykeom.ecd.uoa.gr/nea_files/FiladioAgxous_2009-2010.pdf. Ανασύρθηκε: 05/04/2012.