Ανεπιθύμητη απώλεια βάρους

Η ανεπιθύμητη απώλεια βάρους αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά σημεία στην κλινική πράξη γιατί συνήθως είναι σημάδι σοβαρής οργανικής ή ψυχολογικής νόσου.

Σαν απώλεια βάρους ορίζεται η μείωση του σωματικού βάρους κατά 5% ή και περισσότερο από το συνηθισμένο βάρος σε μια περίοδο 6 μηνών ή και λιγότερο.

Μια ταχεία απώλεια βάρους που συνοδεύεται κι από άλλα συμπτώματα όπως κόπωση ή πυρετό σχετίζεται συνήθως με πιο σοβαρές νόσους. Αν και πολλοί από τους ασθενείς δεν παραπονούνται για την απώλεια βάρους (εκτός κι αν είναι εξαιρετικά ραγδαία) αυτή εντοπίζεται από τον γιατρό κατά τη διάρκεια της εξέτασης ρουτίνας. Η διάγνωση της απώλειας βάρους γίνεται με τη μέτρηση του βάρους κι όχι από τα στοιχεία του ιστορικού όπως η αλλαγή στην εφαρμογή και το μέγεθος των ρούχων.

Αίτια απώλειας σωματικού βάρους:

1. Γαστρεντερικές παθήσεις

  • Κακοήθεις όγκοι του γαστρεντερικού συστήματος.
  • Πεπτικό έλκος.
  • Οισοφαγική νόσος:
    • Οισοφαγικές βλάβες.
    • Σκληρόδερμα.
    • Διαταραχές κινητικότητας.
  • Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (πιο συχνά στη νόσο του Crohn παρά στην ελκώδη κολίτιδα όπου η προσβολή του λεπτού εντέρου είναι συνήθως πιο εκτεταμένη, πιθανά ως αποτέλεσμα της ταχείας κίνησης και της μειωμένης απορρόφησης των τροφών στο έντερο).
  • Τροπική στεατόρροια.
  • Κοιλιοκάκη (μη τροπικό sprue) (αποτέλεσμα γλουτεϊνικής φλεγμονής του επιθηλίου του λεπτού εντέρου που καταλήγει σε ανεπαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών και θερμίδων και χαρακτηρίζεται από απώλεια βάρους, στεάτωση, αναιμία, κράμπες και διάρροια, ενώ συχνά παρουσιάζονται σοβαρές ελλείψεις σε βιταμίνες και ασβέστιο).
  • Εντερίτιδα λόγω ακτινογραφίας.
  • Παγκρεατική νόσος:
    • Παγκρεατίτιδα.
    • Ψευδοκύστη παγκρέατος.
    • Καρκίνος παγκρέατος.
  • Κίρρωση του ήπατος.
  • Νόσος των χοληφόρων.
  • Απόφραξη λεμφικών αγγείων (η απώλεια βάρους προκαλείται από τη μειωμένη απορρόφηση των τροφών λόγω του οιδήματος του εντερικού τοιχώματος):
    • Λεμφαδενίτιδα.
    • Λέμφωμα.
    • Φυματίωση.
  • Λοίμωξη του γαστρεντερικού:
    • Βακτηριακή.
    • Παρασιτική.

2. Άλλα νοσήματα

  • Σακχαρώδης διαβήτης.
  • Υπερθυρεοειδισμός.
  • Νόσος Addison.
  • Φαιοχρωμοκύτωμα.
  • AIDS (λόγω των συχνών λοιμώξεων που προσβάλλουν το στόμα, τα δόντια, τον οισοφάγο και το έντερο, προσβολής του γαστρεντερικού τοιχώματος από σαρκώματα Kaposi και λεμφώματα που συσχετίζονται με το AIDS και της ανορεξίας που μπορεί να προκληθεί επίσης από κατάθλιψη ή από την εγκεφαλοπάθεια που χαρακτηρίζει το AIDS).
  • Χρόνιες λοιμώξεις (κοκκιωματώδεις νόσοι, μυκητιασικές λοιμώξεις, εντερικές και ηπατικές παρασιτώσεις, υποξεία βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα).
  • Νεφρική ανεπάρκεια.
  • Πολλαπλούν μυέλωμα.
  • Αγγειακή νόσος κολλαγόνου (συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, οζώδης πολυαρτηρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, πολυμυοσίτιδα, σκληρόδερμα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, ρευματοειδής πολυμυαλγία και κροταφική αρτηρίτιδα).
  • Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια (ανορεξία και απώλεια βάρους συνοδεύουν συνήθως τη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ως αποτέλεσμα της κόπωσης, της κατάθλιψης, της δύσπνοιας και του αυξημένου μεταβολισμού).
  • Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
  • Πρωτοπαθής πνευμονικός όγκος.
  • Μεταστατική νόσος.

3. Άλλα

  • Φάρμακα (διγοξίνη, αντιαρρυθμικά, διουρητικά, οπιούχες ουσίες, ορισμένα αντιβιοτικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, υπογλυκαιμικοί παράγοντες, κυτταροτοξικά, σουκραλφάτη αντιϊσταμινικά κ.α).
  • Ρητίνες δέσμευσης (χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας και της υπερκαλιαιμίας, π.χ χολεστυραμίνη, πολυστυρένιο θειούχου νατρίου και δεσμεύουν τα θρεπτικά συστατικά στο έντερο).
  • Λανθάνουσα κακοήθεια.
  • Κατάθλιψη.
  • Διατροφικές διαταραχές (η νευρογενής ανορεξία και η βουλιμία αποτελούν τις πιο συνηθισμένες από τις σοβαρές ψυχολογικές διαταραχές που προκαλούν απώλεια βάρους, με την νευρογενή ανορεξία να ορίζεται ως μια απώλεια σωματικού βάρους μεγαλύτερη από το 25% που είναι αποτέλεσμα μόνο της μειωμένης πρόσληψης θερμίδων).
  • Άγχος κοινωνικής αιτιολογίας.
  • Κακές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, διανοητική αδυναμία, ανεπαρκής γνώση για τα θρεπτικά συστατικά και η ανεπαρκής πρόσβαση στο φαγητό αποτελούν αιτίες που πιθανά να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους.

 

Πηγή: Healey Patrice MD, Jacobson Edwin MD - Common Medical Diagnoses: An Algorithmic Approach.

Σχετικά άρθρα

Νευρική ανορεξία

Νευρική ανορεξία

Ινσουλίνη ορού

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια