Η κυτταρίτιδα (cellulitis) είναι μία οξεία μη πυώδης λοίμωξη του υποδόριου ιστού που προκαλείται από υπερκείμενη φλεγμονή του δέρματος. Οι διεισδυτικές βλάβες του δέρματος (π.χ. ενδοφλέβια παροχή), οι τοπικές βλάβες (π.χ. τσιμπήματα εντόμων, σμηγματογόνες κύστεις, χειρουργική επέμβαση) και οι σχάσεις του δέρματος (π.χ. σε πρωκτικές ραγάδες, στα μεσοδακτύλια διαστήματα), επιτρέπουν στα παθογόνα βακτήρια να εισέλθουν στο δέρμα και να προκαλέσουν την λοίμωξη. Σε σπάνιες περιπτώσεις σηψαιμίας, μπορεί να εμφανιστεί η κυτταρίτιδα αυτόματα ως αποτέλεσμα της βακτηριαιμίας.
Κυτταρίτιδα
Οι πιο συνηθισμένοι υπεύθυνοι μικροργανισμοί της λοίμωξης είναι ο πυογόνος στρεπτόκοκκος (streptococcus pyogenes) και ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος (staphylococcus aureus). Ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA) δεν είναι αποτελεί συχνό αίτιο κυτταρίτιδας. Στην κογχική κυτταρίτιδα ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας (haemophilus influenzae) αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία αφού η λοίμωξη συχνά προέρχεται από τα παρακείμενα ιγμόρεια.
Η κυτταρίτιδα είναι μία συχνή λοίμωξη. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου είναι η λύση της συνέχειας του δέρματος, η κακή υγιεινή και η κακή αιμάτωση των ιστών (π.χ. σε σακχαρώδη διαβήτη).
Ιστορικό:
- Συχνά υπάρχει στο ιστορικό του ασθενούς ένα κόψιμο, μία εκδορά ή τραυματισμός του δέρματος.
- Στην περικογχική κυτταρίτιδα υπάρχει έντονη ερυθρότητα γύρω από τον οφθαλμό.
- Στην κογχική κυτταρίτιδα υπάρχει συχνά πόνος ή περιορισμός των κινήσεων των οφθαλμών και διαταραχές στην όραση.
Κλινική εξέταση:
- Η βλάβη είναι ερυθυματώδης, οιδηματώδης, θερμή και με ασαφή όρια. Η εμφάνιση πυρετού μπορεί να σημαίνει συστηματική διάδοση της λοίμωξης.
- Η παρουσία αποστήματος θα πρέπει να διερευνάται και να γίνεται αναρρόφηση του πύου αν είναι απαραίτητο.
- Περικογχικά εμφανίζεται οίδημα των βλεφάρων και υπεραιμία του επιπεφυκότος.
- Στην κογχική κυτταρίτιδα εμφανίζεται πρόπτωση, μειωμένη οξύτητα και κίνηση των οφθαλμών. Ο έλεγχος του αντανακλαστικού της κόρης του οφθαλμού η οπτική οξύτητα και η έγχρωμη όραση θα πρέπει να ελέγχονται για την εκτίμηση της λειτουργίας του οπτικού νεύρου.
Παρακλινικός έλεγχος:
- Μέτρηση των λευκών αιμοσφαιρίων, λήψεις καλλιεργειών αίματος.
- Καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα (τεστ ευαισθησίας).
- Δεδομένου ότι συχνά δεν είναι πυώδης η λοίμωξη, δεν είναι συνήθως απαραίτητη η αναρρόφηση υλικού από την βλάβη.
- Η αξονική ή η μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι απαραίτητη όταν υπάρχει υποψία κογχικής κυτταρίτιδας (για την εκτίμηση της οπίσθιας εξάπλωσης της λοίμωξης).
Θεραπεία:
- Οι πενικιλίνες με λήψη από του στόματος (π.χ. φλουκλοξακιλλίνη, βενζυλοπενικιλλίνη, αμοξυκιλλίνη/κλαβουλανικό) ή οι τετρακυκλίνες είναι αποτελεσματικές στις περισσότερες των περιπτώσεων λοιμώξεων της κοινότητας. Στο νοσοκομείο, η θεραπεία είναι εμπειρική βάσει των ισχυόντων κατευθυντήριων οδηγιών αλλά και ανάλογα με την ευαισθησία των μικροοργανισμών μετά από καλλιέργεια. Συχνά η ενδοφλέβια χορήγηση των αντιβιοτικών μπορεί να είναι απαραίτητη.
- Η χειρουργική αποσυμπίεση μπορεί να είναι απαραίτητη στην κογχική κυτταρίτιδα αφού η λοίμωξη αποτελεί μια επικίνδυνη κατάσταση που απαιτεί επείγουσα αντιμετώπιση μιας και μπορεί να έχει ταχεία και σοβαρή εξέλιξη προκαλώντας ακόμα και απώλεια της όρασης. Τα αποστήματα μπορούν να αναρροφηθούν, να παροχετευτούν ή να αφαιρεθούν εξολοκλήρου.
Επιπλοκές:
- Αλλοίωση του υπερκείμενου δέρματος και τοπική καταστροφή των ιστών. Στην κογχική κυτταρίτιδα μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές όπως μόνιμη απώλεια της όρασης, εξάπλωση της λοίμωξης στον εγκέφαλο, σχηματισμός αποστήματος, μηνιγγίτιδα, θρόμβωση ή ακόμη και θάνατος.
Πρόγνωση:
- Η πρόγνωση μετά από θεραπεία είναι καλή.
Πηγή: Amir H. Sam - James T.H. Teo -Rapid Medicine - Second Edition – Infection Diseases -Cellulitis