Πνευμονία από πνευμονιόκοκκο

Πρόκειται για την συχνότερη πνευμονία (pneumococcal pneumonia) (κυρίως τους χειμερινούς μήνες) σε κατά τα άλλα υγιείς ενηλίκους (κυρίως άνδρες), χωρίς συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, αλλά και σε ειδικές κατηγορίες ατόμων όπως οι αλκοολικοί, οι σπληνεκτομηθέντες (άτομα που έχουν αφαιρέσει τον σπλήνα), οι πάσχοντες από λέμφωμα Hodgkin, από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ή δρεπανοκυτταρική αναιμία και συχνά ακολουθεί μια ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού.

Ο πνευμονιόκοκκος (στρεπτόκοκκος πνευμονίας):

Ο πνευμονιόκοκκοςΟ πνευμονιόκοκκος Αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του ανώτερου αναπνευστικού (στο 20-70%) και προκαλεί πνευμονία όταν εισροφηθεί στην τραχεία από τον ρινοφάρυγγα. Περιλαμβάνει περισσότερους από 80 ορότυπος με πιο συχνό τον τύπο 8 στους ενήλικες και τον τύπο 3 στους ηλικιωμένους και στους οποίους συχνά προκαλεί βαριά κλινική εικόνα με θανατηφόρο κατάληξη.

Τα συμπτώματα της νόσου:

  • Απότομη εισβολή υψηλού πυρετού με ρίγος (μία μοναδική προσβολή ρίγους) ο οποίος διαρκεί 5-10 ημέρες και λύεται με «κρίση» η οποία συμπίπτει χρονικά με την εμφάνιση στον ορό ειδικών αντισωμάτων κατά του πνευμονιόκοκκου.
  • Έντονος πόνος πλευριτικού τύπου (στο75%).
  • Βήχας αρχικά ξηρός μετά παραγωγικός συνοδευόμενος συχνά με σκωριόχροα πτύελα.
  • Συχνά κυάνωση από υποξία ειδικά σε εκτεταμένη πνευμονία.
  • Ταχυκαρδία, ταχύπνοια (γρήγορες αναπνοές).
  • Επιχείλιος έρπης εμφανίζεται συχνά.
  • Κατά την κλινική εξέταση παρατηρούνται, μείωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος και υγροί ρόγχοι αρχικά και μετά τρίζοντες στην περιοχή της πύκνωσης.

Η ακτινογραφία θώρακος:

  • Στην ακτινογραφία η πνευμονία παρουσιάζεται με την εικόνα ομογενούς μη τμηματικής πύκνωσης η οποία πάντα εφάπτεται με την υπεζωκοτική επιφάνεια λόγω της έναρξης της πύκνωσης από τις περιφερικές κυψελίδες.
  • Η πύκνωση περιορίζεται σε ένα λοβό, αλλά μπορεί να προσβάλει και δύο λοβούς ταυτόχρονα (με βαριά πρόγνωση).
  • Σπάνια παρατηρείται πλευριτική συλλογή.
  • Η πλήρης εξαφάνιση της ακτινολογικής εικόνας γίνεται μετά από 3-5 εβδομάδες.

Παθολογική ανατομική:

  • Στάδιο 1 (φλεγμονώδους εξεργασίας): ο προσβαλλόμενος πνεύμονας είναι υπεραιμικός, με ελαττωμένο αέρα στις κυψελίδες και στα βρογχιόλια, που έχουν ήδη αρχίσει να πληρούνται από υγρό και διηθείται από πολυμορφοπύρηνα.
  • Στάδιο 2 (ερυθρής ηπάτωσης): με σημαντική συμπύκνωση του εξιδρώματος, (ο πνεύμονας μοιάζει με ηπατικό παρέγχυμα).
  • Στάδιο 3 (φαιάς ηπάτωσης): ο πνεύμονας γίνεται γκριζοκίτρινος, τα εξιδρώματα ελαττώνονται, υπερέχουν τα ουδετερόφιλα και επέρχεται η λύση της πνευμονίας.
  • Ο κύκλος διαρκεί 7-10 ημέρες και τα 3 στάδια της νόσου μπορεί να συνυπάρχουν.

Μικροβιολογική διάγνωση:

  • Η διάγνωση τίθεται με την βοήθεια καλλιεργειών από βρογχικές εκκρίσεις λαμβανόμενες με διατραχειακή αναρρόφηση, με παρακέντηση της πύκνωσης ή με βρογχοσκόπηση (οι καλλιέργειες πτυέλων προερχόμενα από τον βήχα είναι αναξιόπιστες).
  • Οι καλλιέργειες αίματος είναι θετικές στο 20-30%.

Εργαστηριακά ευρήματα:

  • Λευκοκυττάρωση (αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων).

Επιπλοκές:

Παράταση του πυρετού πάνω από 5-7 ημέρες ή δεύτερο πυρετικό κύμα μετά από απυρεξία σημαίνει εμφάνιση επιπλοκής. Εμφανίζονται σε ποσοστό 15-29% και σε καθυστερημένη έναρξη θεραπείας ή λανθασμένη επιλογή αντιβιοτικού.

Πνευμονικό απόστημα:

  • Σπάνιο σήμερα
  • Στην α/α θώρακος εμφανίζεται αποστηματική κοιλότητα και κλινικά παράταση του πυρετού και εμφάνιση νυκτερινών εφιδρώσεων.

Περικαρδίτιδα:

  • Σπανιότατη.
  • Κλινικά συνοδεύεται από προκάρδιο άλγος και περικαρδιακό ήχο τριβής.

Ενδοκαρδίτιδα:

  • Αποτέλεσμα βακτηριδαιμίας σε άρρωστους με βαλβιδοπάθεια.

Μηνιγγίτιδα:

  • Σπάνια.
  • Σχετίζεται με συνυπάρχουσα ενδοκαρδίτιδα, από όπου σηπτικά έμβολα προκαλούν μηνιγγίτιδα.

Αρθρίτιδα:

  • Σπάνια εμφάνιση στους ενηλίκους.

Βακτηριδιαιμία:

  • Στο 25% των περιπτώσεων.
  • Επιβαρύνει την πρόγνωση της νόσου (αυξάνει η πιθανότητα επιπλοκών).

Η θεραπεία:

  • Η πενικιλίνη αποτελεί το αντιβιοτικό εκλογής για την θεραπεία του ευαίσθητου στην πενικιλίνη πνευμονόκοκκου.
  • Σε μέτρια αντοχή χρησιμοποιείται ενδοφλέβια πενικιλίνη σε υψηλές δόσεις.
  • Σε πνευμονίες με έκταση σε περισσότερους από ένα λοβούς χρησιμοποιείται ενδοφλέβια πενικιλίνη στις υψηλότερες δόσεις.
  • Επί αλλεργίας στην πενικιλίνη, γίνεται χορήγηση κλαρυθρομυκίνης.
  • Σε απόλυτη αντοχή στην πενικιλίνη πνευμονόκοκκου, χορηγείται βανκομυκίνη.
  • Η ανταπόκριση στην θεραπεία γίνεται σε 24-36 ώρες με απυρεξία ενώ τα ακτινολογικά ευρήματα εξαφανίζονται σε 2 εβδομάδες. Η ακτινογραφία παραμένει με παθολογικά ευρήματα για διάστημα μεγαλύτερο των 3 εβδομάδων σε ηλικιωμένα άτομα, σε άτομα που πάσχουν από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, σε συνύπαρξη καρκίνου του πνεύμονα, ή σε εσφαλμένη διάγνωση ή θεραπεία.

Θνητότητα:

Η θνητότητα σε ηλικιωμένους φτάνει το 25% και είναι ανάλογη με την ηλικία του ασθενούς και τα συνυπάρχοντα νοσήματα.

Δείτε επίσης: Εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου

Σχετικά άρθρα