Τα φαρμακευτικά σκευάσματα απιξαμπάνη (Eliquis®), δαβιγατράνη ετεξιλική (Pradaxa®), εντοξαμπάνη (Lixiana®/Roteas®)* και ριβαροξαμπάνη (Xarelto®) δε συνιστώνται σε ασθενείς με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο λόγω του πιθανού αυξημένου κινδύνου για υποτροπιάζοντα θρομβωτικά επεισόδια.
Απορρόφηση και μεταβολισμός των άμεσα δρώντων από του στόματος αντιπηκτικών
Περίληψη:
- Σε ασθενείς με ιστορικό θρόμβωσης με διαγνωσμένο αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (antiphospholipid syndrome, APS), η χρήση της ριβαροξαμπάνης έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υποτροπιαζόντων θρομβωτικών επεισοδίων σε σύγκριση με τη χρήση βαρφαρίνης. Τα λοιπά άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικά (direct oral anticoagulants, DOACs) (απιξαμπάνη, εντοξαμπάνη και δαβιγατράνη ετεξιλική) ενδέχεται να συσχετίζονται με παρόμοια αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υποτροπιαζόντων θρομβωτικών επεισοδίων, σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ όπως η βαρφαρίνη.
- Τα άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικά (DOACs) δε συνιστώνται σε ασθενείς με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, ιδιαίτερα σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (στους ασθενείς που βρέθηκαν θετικοί και στις τρεις δοκιμασίες ελέγχου αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων - αντιπηκτικό του λύκου, αντικαρδιολιπινικά αντισώματα και αντισώματα έναντι της β2 -γλυκοπρωτεΐνης I).
- Η συνέχιση της θεραπείας σε ασθενείς με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS) υπό αγωγή επί του παρόντος με ένα άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικό (DOAC) για την πρόληψη θρομβοεμβολικών επεισοδίων θα πρέπει να αξιολογηθεί, ιδιαίτερα σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, και να εξετασθεί η επιλογή της θεραπείας με έναν ανταγωνιστή της βιταμίνης Κ.
Πληροφορίες αναφορικά με τα θέματα ασφάλειας:
Το επίπεδο τεκμηρίωσης του αυξημένου κινδύνου υποτροπιαζόντων θρομβωτικών επεισοδίων σε ασθενείς με διάγνωση αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου (APS) είναι διαφορετικό μεταξύ των εμπορικά διαθέσιμων άμεσα δρώντων από του στόματος αντιπηκτικών (DOACs). Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ότι οποιοδήποτε άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικό προσφέρει επαρκή προστασία σε ασθενείς με διαγνωσμένο αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS), ειδικά σε ασθενείς σε μεγαλύτερο κίνδυνο για θρομβοεμβολικά επεισόδια. Δε συνιστάται η χρήση των άμεσα δρώντων από του στόματος αντιπηκτικών (DOACs) σε αυτούς τους ασθενείς.
Ριβαροξαμπάνη: σε μία τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική, ανοιχτής επισήμανσης μελέτη χρηματοδοτούμενη από τον ερευνητή [TRAPS, (εγγεγραμμένη στο www.clinicaltrials.gov ως #NCT02157272; δημοσίευση: Blood. 2018 Sep 27; 132 (13):1365-1371) με τυφλοποιημένη αξιολόγηση τελικού σημείου, η ριβαροξαμπάνη συγκρίθηκε με τη βαρφαρίνη σε ασθενείς με ιστορικό θρόμβωσης, διαγνωσμένων με APS και υψηλού κινδύνου για θρομβοεμβολικά επεισόδια (που βρέθηκαν διαρκώς θετικοί και στις τρεις δοκιμασίες ελέγχου αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων)]. Η μελέτη τερματίστηκε πρόωρα μετά την ένταξη 120 ασθενών, λόγω αυξημένου αριθμού θρομβοεμβολικών επεισοδίων σε ασθενείς στο σκέλος της ριβαροξαμπάνης. Η μέση διάρκεια παρακολούθησης ήταν 569 ημέρες. Πενήντα εννέα (59) ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε ριβαροξαμπάνη 20 mg (15 mg για ασθενείς με κάθαρση κρεατινίνης <50 mL/min) και εξήντα ένας (61) σε βαρφαρίνη (INR 2,0-3,0). Θρομβοεμβολικά επεισόδια σημειώθηκαν σε 12% των ασθενών τυχαιοποιημένων σε ριβαροξαμπάνη (4 ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και 3 εμφράγματα μυοκαρδίου). Στους ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν στη βαρφαρίνη δεν αναφέρθηκαν θρομβοεμβολικά επεισόδια. Επεισόδιο μείζονος αιμορραγίας σημειώθηκε σε 4 ασθενείς (7%) της ομάδας της ριβαροξαμπάνης και σε 2 ασθενείς (3%) της ομάδας της βαρφαρίνης.
Απιξαμπάνη, εντοξαμπάνη και δαβιγατράνη ετεξιλική: τα διαθέσιμα δεδομένα για αυτά τα σκευάσματα είναι πιο περιορισμένα, καθώς δεν υπάρχουν περατωμένες κλινικές μελέτες με αυτά σε ασθενείς με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS). Υπάρχει μία ερευνητική μελέτη σε εξέλιξη χρηματοδοτούμενη από τον ερευνητή, ειδικά σχεδιασμένη για τη μελέτη ασθενών με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS) υπό αγωγή με απιξαμπάνη (ASTRO-APS - Apixaban for the Secondary Prevention of Thrombosis among Patients with Antiphospholipid Syndrome), της οποίας τα τελικά αποτελέσματα δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Περαιτέρω πληροφορίες:
Οι εγκεκριμένες ενδείξεις σε ενηλίκους ασθενείς για όλα τα άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικά (DOACs) περιλαμβάνουν τη θεραπεία και την πρόληψη της φλεβικής θρομβοεμβολής και την πρόληψη του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και της συστημικής εμβολής σε ασθενείς με μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή με έναν ή περισσότερους επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου. Η απιξαμπάνη, η δαβιγατράνη ετεξιλική και η ριβαροξαμπάνη έχουν λάβει επίσης έγκριση για πρόληψη της φλεβικής θρομβοεμβολής μετά από χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης ισχίου ή γόνατος. Η ριβαροξαμπάνη είναι επίσης εγκεκριμένη, συγχορηγούμενη με ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ασπιρίνη), σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο ή συμπτωματική περιφερική αρτηριακή νόσο σε υψηλό κίνδυνο ισχαιμικών επεισοδίων, και συγχορηγούμενη με ακετυλοσαλικυλικό οξύ μόνο ή ακετυλοσαλικυλικό οξύ συν κλοπιδογρέλη ή τικλοπιδίνη, σε ασθενείς μετά από ένα επεισόδιο οξέος στεφανιαίου συνδρόμου.
Οι Πληροφορίες Προϊόντος για αυτά τα σκευάσματα θα τροποποιηθούν με σκοπό να συμπεριληφθεί η νέα προειδοποίηση αναφορικά με τους ασθενείς με διαγνωσμένο αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS). Κάθε πιθανολογούμενη ανεπιθύμητη ενέργεια θα πρέπει να αναφέρεται μέσω του Εθνικού Συστήματος Αυθόρμητων Αναφορών. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να αναφέρουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται σε ασθενείς που λαμβάνουν κάποιο από τα άμεσα δρώντα από του στόματος αντιπηκτικά (DOACs) και να παρέχουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με το ιατρικό ιστορικό, οποιαδήποτε συγχορήγηση άλλου φαρμάκου, καθώς και τις ημερομηνίες λήψης των φαρμάκων και εμφάνισης των ανεπιθύμητων ενεργειών.
Υπενθυμίζεται ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες που συνδέονται με τη χρήση των άμεσα δρώντων από του στόματος αντιπηκτικών (DOACs) μπορούν να αναφέρονται σύμφωνα με το εθνικό σύστημα αυθόρμητων αναφορών στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών, με την υποβολή της Κίτρινης Κάρτας με τους εξής τρόπους:
- Ηλεκτρονική υποβολή της Κίτρινης Κάρτας μέσω της ιστοσελίδας του ΕΟΦ http://www.eof.gr/web/guest/yellowgeneral
- Έντυπη μορφή με αποστολή μέσω ταχυδρομείου, ατελώς, στο Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών του ΕΟΦ (Μεσογείων 284, 15562, Χολαργός), τηλέφωνο επικοινωνίας: 2132040380 ή 2132040337
- Υποβολή μέσω ΦΑΞ στο 2106549585.
* Σημειώνεται ότι επί του παρόντος, τα φαρμακευτικά σκευάσματα Lixiana® και Roteas® δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα.
▼ Η ριβαροξαμπάνη και η εντοξαμπάνη τελούν υπό συμπληρωματική παρακολούθηση. Αυτό θα επιτρέψει τον ταχύ προσδιορισμό νέων πληροφοριών ασφάλειας.
Πηγή: Ενημερωτική επιστολή κατόχων άδειας κυκλοφορίας Bayer AG, Daiichi Sankyo Europe GmbH, Boehringer Ingelheim International GmbH, Bristol-Myers Squibb/Pfizer EEIG σε συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ).