Υποβοηθούµενη αναπαραγωγή: Αναγκαιότητα η ψυχολογική υποστήριξη

Βασικές έννοιες:

• Τι είναι Υπογονιμότητα: ο όρος υπογονιμότητα χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ανικανότητα σύλληψης κατά τη διάρκεια ενός έτους σεξουαλικής επαφής χωρίς αντισύλληψη.
• Τι είναι Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή: Σύμφωνα με το Νόμο υπ.αριθ. 3305 (ΦΕΚ Α΄17 27.1.2005), Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή (Ι.Υ.Α.) ορίζεται κάθε περίπτωση κυοφορίας και τεκνοποίησης που επιτυγχάνεται με μεθόδους άλλες πλην της φυσιολογικής ένωσης άνδρα και γυναίκας και οι οποίες εφαρμόζονται σε ειδικά οργανωμένες μονάδες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (Μ.Ι.Υ.Α.).

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ

Ένα παιδί μες στο μυαλό μου.

Βλέπω τα μάτια, τα χέρια. Βλέπω κι εσένα εκεί.

Σε βλέπω να περιμένεις με πραγματικό ενδιαφέρον.

Μες στο μυαλό μου, μες στο κορμί μου.

Και η γέννηση και ο θάνατος συνέχεια δίπλα μας.

Elizabeth Jennings

Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

Οι αρχικές έρευνες για τις ψυχολογικές διαστάσεις της υπογονιμότητας επικεντρώνονταν στην ατομική ψυχοπαθολογία, και κατά κύριο λόγο, βασίζονταν σε θεωρητικές εικασίες ή ανέκδοτες πληροφορίες και όχι τόσο στην αυστηρά επιστημονική έρευνα. Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας ήταν διερευνητικό, βασισμένο σε εργαλεία σχεδιασμένα από τον κάθε ερευνητή και όχι σε σταθμισμένες μετρήσεις, χωρίς ομάδα ελέγχου και με περιορισμένο δείγμα. Παρόλο που ο επιστημονικός χαρακτήρας των ψυχολογικών ερευνών εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα, στην πραγματικότητα, ο συνολικός αριθμός και η ποιότητα των ερευνών έχουν αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία 20 χρόνια, όπως άλλωστε και οι ερευνητές και τα ερευνητικά κονδύλια.

Πρόσφατα, οι έρευνες για τις ψυχολογικές παραμέτρους της υπογονιμότητας έπαψαν να περιορίζονται στην ατομική ψυχοπαθολογία και επεκτάθηκαν σε πιο πολύπλευρες απόψεις για την υπογονιμότητα, καθώς και στην επίδραση των αναπτυσσόμενων τεχνολογιών αναπαραγωγής. Επομένως, υπήρξε μια αλλαγή προσέγγισης, από την αποκλειστική εστίαση στο άτομο σε εκτιμήσεις και παρεμβάσεις που στόχευαν κυρίως σε ομάδες, όπως τα ζευγάρια και οι οικογένειες. Ακόμη, ενώ οι έρευνες και τα κλινικά αποτελέσματα εξακολουθούν να δείχνουν ότι η μεγάλη πλειονότητα των υπογόνιμων ανδρών και γυναικών δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχοπαθολογικά προβλήματα, η χρήση της προηγμένης ιατρικής τεχνολογίας ή/και η αναπαραγωγή με -την παρέμβαση τρίτου με μια πληθώρα επιπρόσθετων αγχογόνων παραγόντων, μπορεί να αυξήσει την ψυχολογική κατάπτωση κατά τη διάρκεια συγκε­κριμένων περιόδων του θεραπευτικού κύκλου. Έτσι, οι έρευνες σχετικά με τις αντιδράσεις στην υποβοηθούμενη τεκνοποίηση συμπεριλαμβάνουν την αλληλεπίδραση της ιατρικής τεχνολογίας και των αντιδράσεων του ατόμου και του ζευγαριού, καθώς και το ιατρικό αποτέλεσμα.

Η ψυχολογία της υπογονιμότητας αφορά τέσσερις ειδικές περιοχές:

Τα κίνητρα των άτεκνων ζευγαριών για την απόκτηση παιδιού, τις ψυχολογικές αντιδράσεις ως προς την υπογονιμότητα, τις ψυχολογικές αντιδράσεις των αντρών σε αντιδιαστολή με εκείνες των γυναικών και τις ψυχολογικές αντιδράσεις στην τεχνολογία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

I. Κίνητρα για την απόκτηση παιδιού.

Σε μια μελέτη τους οι Hoffman και Hoffman (1973, ό.α. στο Burns & Covington, 2002) προσπάθησαν να κατηγοριοποιήσουν τα κίνητρα για την απόκτηση παιδιού σε ένα φυσιολογικό πληθυσμό και κατέληξαν στις παρακάτω κατηγορίες:

1. Θέση ενηλίκων και κοινωνική ταυτότητα (η απόκτηση παιδιού δίνει την ευκαιρία στα άτομα να αναλάβουν το ρόλο των ενήλικων μέσα στην κοινωνία. Μέχρι να αποκτήσεις δικό σου είσαι το παιδί κάποιου, μετά ο βασικός χαρακτηρισμός είναι ότι έχεις ένα δικό σου παιδί. Η απόκτηση παιδιού αυτόματα κατατάσσει το ζευγάρι στην κοινωνία).
2. Διεύρυνση εαυτού (τα παιδιά δημιουργούν για τους γονείς δεσμούς με το μέλλον, στην ουσία τους προσφέρουν μια αίσθηση αθανασίας).
3. Επίτευξη Ηθικών αξίων (όταν κάποιος αποκτά και φροντίζει ένα παιδί στην ουσία κάνει κάτι παρα πολύ καλό).
4. Ομαδικοί δεσμοί και τρυφερότητα (διευρύνονται οι δεσμοί των ατόμων. Έχει να κάνει με το μοίρασμα και την τρυφερότητα. Συναισθηματικά κίνητρα, όπως το να δώσεις τρυφερότητα, απόκτηση δεσμού όσον αφορά ένα άτομο, είναι κάτι περισσότερο από τη σχέση των δυο συζύγων).
5. Τόνωση και ενεργητικότητα (τονώνει τους ενήλικες/το ζευγάρι δίνοντάς τους την ευκαιρία για μεγαλύτερη ενεργητικότητα).
6. Επιτυχία και ψυχαγωγία (δίνει την αίσθηση της επιτυχίας, του επιτεύγματος, κάτι σαν ψυχαγωγία. 'Εχοντας απότήσει παιδί οι άνθρωποι νιώθουν περήφανοι για τον εαυτό τους).
7. Δύναμη και επιρροή (το παιδί θα είναι κάτω από την επιρροή και τον έλεγχο των γονέων, αλλά επίσης σημαίνει άσκηση μεγαλύτερης δύναμης και επιρροής στο κοινωνικό σύνολο).
8. Κοινωνική σύγκριση και οικονομική χρησιμότητα (υπάρχει κοινωνική σύγκριση ανάμεσα σε αυτούς που έχουν παιδιά και σε αυτούς που δεν έχουν. Για να μην διαφέρουμε από τα κοινωνικά πρότυπα, κοινωνική πίεση). Ίσως η κοινωνική πίεση ερμηνεύει και το ότι για τις γυναίκες είναι πιο σημαντικό το να αποκτήσουν παιδιά - ο ρόλος της μητρότητας παραμένει σημαντικός για τις μητέρες. Για τους άνδρες πιο σημαντική η κοινωνική και επαγγελματική καταξίωση. Αυτό είναι ένα αμερικανοποιημένο πρότυπο. Δεν είναι μόνο το να μην διαφέρει κανείς στην κοινωνική ομάδα, αλλά το ότι η κοινωνική αυτή ομάδα ζει με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Αν το ζευγάρι δεν έχει παιδιά δεν ακολουθεί ούτε καν το γενικό πρόγραμμα και τα ενδιαφέροντα των συνομηλίκων του. Οικονομική χρησιμότηα, δηλ. το παιδί θα εξελιχθεί σε ένα άτομο που θα βοηθήσει αργότερα την οικογένεια, φέρνοντας χρήματα, φροντίζοντας τους γονείς όταν θα είναι σε ηλικιωμένοι).

Επίσης, σε μία έρευνα που εξέταζε τα κίνητρα για την απόκτηση παιδιών, η οποία έγινε με ακουσίως άτεκνα ζευγάρια, οι van Balen και Trimbos - Kemper (1995, ό.α. στο Burns & Covington, 2002) βρήκαν ότι η επιθυμία για παιδιά ήταν πολύ έντονη, κυρίως στις γυναίκες, ακόμη και έπειτα από μια μακρά περίοδο (8,6 χρόνια) ατεκνίας. Τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες πρώτιστα κίνητρα για την απόκτηση παιδιών ήταν η ευτυχία και η ευημερία, ενώ οι κοινωνικοί λόγοι ήταν ασήμαντοι και για τους δύο.

Τέλος, ο Newton και οι συνεργάτες του (1992, ό.α. στο Burns & Covington, 2002) ερεύνησαν τα κίνητρα για την απόκτηση παιδιού σε μια ομάδα άτεκνων ανδρών και γυναικών, οι οποίοι συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα τεχνητής γονιμοποίησης και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες έδιναν μεγα­λύτερη σημασία στην ολοκλήρωση του ρόλου τους ως γυναικών, ενώ οι άνδρες τόνιζαν περισσότερο ως κίνητρο την επιθυμία τους για την ολοκλή­ρωση του γάμου τους.

II. Ψυχολογικές αντιδράσεις ως προς την υπογονιμότητα:

Κάνοντας μια συνεκτική ανασκόπηση των ερευνών για τις ψυχολογικές αντιδράσεις προς την υπογονιμότητα, οι Dunkel-Schetter και Lobel (1991, ό.α. στο Burns & Covington, 2002) εξέτα­σαν τόσο τις περιγραφικές όσο και τις εμπειρικές μελέτες. Οι περιγραφικές αναφορές δείχνουν ότι τα υπογόνιμα άτομα χαρακτηρίζονται ως μια ομάδα σε έντονη ψυχολογική πίεση. Όσον αφορά στις εμπειρικές μελέτες αυτές δείχνουν ότι κάποιοι βιώνουν κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά η πλειονότητα των υπογόνιμων ανθρώπων δεν αντιμετωπίζει κλινικής σημασίας ψυχολογικά προβλήματα. Ωστόσο, υπήρχαν στοιχεία που έδειχναν ότι η υπογονιμότητα επιδρά στην ατομική ταυτότητα και στην εικόνα του εαυτού των ατόμων, κυρίως ως προς τον εαυτό και τον ιδανικό «εαυτό».

III. Ψυχολογικές αντιδράσεις των ανδρών σε αντιδιαστολή με τις αντι­δράσεις των γυναικών

Έρευνες για τις διαφορές των δύο φύλων στις ψυχολογικές αντιδράσεις προς την υπογονιμότητα δείχνουν ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτε­ρες δυσκολίες σε σχέση με τους άνδρες. Σε μια ανασκόπηση των εμπει­ρικών ερευνών για τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, ο Wright και οι συνεργάτες του (1991, ό.α. στο Burns & Covington, 2002) συμπέραναν ότι οι γυναίκες έχουν μια τάση να επηρε­άζονται περισσότερο από τους άνδρες από την εμπειρία της ατεκνίας και της θεραπείας της, ακόμη και όταν η διάγνωση της υπογονιμότητας δεν αφορά τις ίδιες ή είναι αμφιλεγόμενη. Ωστόσο, οι γυναίκες είναι αυτές οι οποί­ες θα ζητήσουν πιο εύκολα πληροφορίες ή βοήθεια και που θα βρουν πιθανή κοινωνική υποστήριξη από άλλες πηγές έξω από το γάμο.

Η διάγνωση της υπογονιμότητας φαίνεται ότι αποτελεί παράγοντα της ψυχολογικής προσαρμογής των ανδρών στην ατεκνία, γιατί, αν η υπογονι­μότητα οφείλεται στους ίδιους, παρουσιάζουν πιο έντονες αρνητικές αντι­δράσεις, μεταξύ των οποίων, αίσθηση στίγματος, απώλειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Επίσης, οι άνδρες τείνουν να κάνουν περισσότερα αυτοσαρκαστικά σχόλια, εάν η ατεκνία οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα. Όσον αφορά την αντιμετώπιση των ψυχολογικών επακόλουθων της υπογονιμότητας, πιο συχνά οι άνδρες χρησιμοποιούν μηχανισμούς άμυνας όπως είναι η άρνηση, η απομάκρυνση, η αποφυγή του προβλήματος και το κλείσιμο στον εαυτό τους, ενώ σπάνια θα αναζητήσουν κοινωνική υποστή­ριξη ή συμβουλευτική αγωγή. Σε μια διαχρονική έρευνα για την ανδρι­κή υπογονιμότητα, οι Snarey ό.α. στο Burns & Covington, 2002) βρήκαν ότι η «στρατηγική» αντιμετώπισης της υπογονιμό­τητας σε αρχικά στάδια είχε άμεσο αντίκτυπο στη μετέπειτα προσαρμογή: οι άνδρες που βρήκαν υποκατάστατο φροντίζοντας ένα αντικείμενο (π.χ., στο σπίτι, σ' ένα κατοικίδιο, στον κήπο) ή κάποιο παιδί (π.χ., αναλαμβάνοντας μια ομάδα νέων στην εκκλησία) κατά την περίοδο αυτή, είχαν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν πατέρες, ενώ εκείνοι που χρη­σιμοποίησαν εγωκεντρικά υποκατάστατα (π.χ., body building) δεν μπόρε­σαν να αποκτήσουν παιδί ως τη μέση ηλικία.

IV. Ψυχολογικές αντιδράσεις στην τεχνολογία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Ένα μεγάλο μέρος των σύγχρονων ερευνών δείχνει ότι τα άτομα που κάνουν χρήση των τεχνολογιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δεν διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ψυχολογικές διαταραχές, αν και είναι πιθανή η εμφάνιση συμπτωμάτων άγχους, στενοχώριας ή θλίψης στην περίπτωση που η διαδικασία αποδειχθεί ανεπιτυχής. Στους παράγοντες που συμβάλλουν στη συναισθηματική κατάπτωση έπειτα από μια ανεπιτυχή εξωσωματική γονιμοποίηση και εμβρυομεταφορά, συμπεριλαμβάνονται: η πεποίθηση ότι, η συγκεκριμένη λύση είναι η τελευταία ελπίδα για να αποκτήσει το ζεύγος βιολογικό απόγονο, η προΰπαρξη ψυχολογικών παθήσεων και η υπερεκτίμηση της προσωπικής επιτυχίας. Επίσης, σε σχετικές έρευνες έχει βρεθεί ότι η ψυχική διάθεση (άγχος, κατάθλιψη ή στενοχώρια) παρουσιάζει δια­κυμάνσεις τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες κατά την πρόοδο μιας θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής: το άγχος και η μελαγχολία αυξάνονται κατά την ωοληψία, μειώνονται κατά την εμβρυομεταφορά, για να αυξηθούν και πάλι την ημέρα του τεστ εγκυμοσύνης. Ωστόσο, η σοβαρό­τητα των συμπτωμάτων φαίνεται να μειώνεται με την επανάληψη των προσπαθειών.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

«Ο φόβος δεν μπορεί να εξαφανισθεί, αλλά μπορεί να είναι ήρεμος, και χωρίς πανικό, και μπορεί να μετριασθεί με τη λογική και την αξιολόγηση»

Vannevar Bush

Πως μπορεί να βοηθήσει ο ειδικός ψυχικής υγείας

Σύμφωνα με την Klock - Caruso (2002), ρόλος του ειδικού της ψυχικής υγείας στην αντιμετώπιση ατόμων με προβλήματα υπογονιμότητας, είναι σχετικά καινούργιος και έχει αρχίσει να εξελίσσεται τα τελευταία 15-20 χρόνια. Η συνεργασία με τον ειδικό ψυχικής υγείας είναι συνήθης στις περισσότερες νοσοκομειακές και μεγάλες ιδιωτικές κλινικές στις χώρες της Ευρώπης και στις Η.Π.Α. Στην Ελλάδα η αναγνώριση των ψυχικών παραμέτρων της Ι.Υ.Α. είναι πολύ πρόσφατη. Παρ’ όλ’ αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν γιατροί που δεν έχουν έναν ειδικό ψυχικής υγείας για να συνεργαστεί με τους ασθενείς τους. Σε γενι­κές γραμμές, θεωρούν ότι οι ίδιοι μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς τους στις ψυχοκοινωνικές πτυχές της θεραπείας της υπογονιμότητας και πιστεύουν ότι μια πρόσθετη ψυχολογική παραπομπή (1) αυξάνει το στρες, (2) επιβαρύνει με αναίτια έξοδα ή/και (3) μπορεί να είναι προσβλητική για τους ασθενείς. Οι ειδικοί στην ψυχική υγεία, όμως, εξακολουθούν να εργάζονται για να αποδείξουν τη χρησιμότητα τους στο κλινικό πλαίσιο της αναπαραγωγικής ιατρικής. Καθώς ο ρόλος τους μεγαλώνει και εξελίσσεται, αναμένονται μελέτες των οποίων τα αποτελέσματα θα αποδεικνύουν την κλινική χρησιμότητα τους και την προσφορά τους προς όσους ασθενείς αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η απόκτηση ενός παιδιού αποτελεί ορόσημο στην εξέλιξή τους, το οποίο σηματοδοτεί την είσοδό τους στον κόσμο των ενηλίκων. Τα περισσότερα ζευγάρια θεωρούν δεδομένο ότι θα μπορέσουν να συλλάβουν χωρίς ιδιαίτερες προσπάθειες, όποτε το θελήσουν. Όταν, όμως, προσπαθούν να συλλάβουν χωρίς αποτέλεσμα, αντιμετωπίζουν, ίσως για πρώτη φορά αδυναμία να πραγματοποιήσουν έναν ιδιαίτερα επιθυμητό σκοπό. Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα την αναίρεση της γενικά εδραιωμένης πεποίθησης ότι με συνεπή προσπάθεια μπορεί να επιτευχθεί οποιοσδήποτε στόχος. Η προσφυγή στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή φέρνει επιπρόσθετα το ζευγάρι μπροστά σε έναν άγνωστο τεχνολογικό κόσμο, αντιμέτωπο με την εισβολή στη σεξουαλική και αναπαραγωγική του ζωή, την οικονομική πίεση, αλλά και με την «απειλή» σχετικά χαμηλών ποσοστών επιτυχίας από προσπάθεια σε προσπάθεια. Όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση, μπορούν να κλονίσουν μια υγιή και σταθερή συντροφική σχέση ή ακόμα και να καταστρέψουν τη ζωή ενός ζευγαριού. Ακόμη περισσότερο, για τα άτομα που δεν διαθέτουν σταθερή προσωπικότητα και ισχυρές αντιστάσεις, οι πιέσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές ή σεξουαλική δυσλειτουργία. Αλλά ακόμη και για όσους μπορούν να αντιμετωπίσουν επαρκώς την πιεστική αυτή κατάσταση, ανατρέπονται όλα τα προηγούμενα δεδομένα της ζωής τους και αναγκάζονται να αμφισβητήσουν και να αναθεωρήσουν προηγούμενες απόψεις τους για το ρόλο τους στη ζωή και την πίστη τους σε έναν κόσμο προβλέψιμο και δίκαιο.

Παρόλο που η πλειονότητα των ασθενών με προβλήματα υπογονιμότητας δεν εμφανίζει ψυχικές διαταραχές ως αποτέλεσμα της υπογονιμότητας, είναι συχνά ωστόσο τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, οι συζυγικές δυσκολίες και οι αλλαγές στη σεξουαλική ζωή κατά τη διάρκεια ή και μετά τη θεραπεία της υπογονιμότητας. Επιπλέον, κίνδυνο κατά τη διάρκεια της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αποτελεί το ενδεχόμενο υποτροπής μιας προϋπάρχουσας ψυχικής διαταραχής. Σε αυτή την περίπτωση, η κύηση μπορεί να αντενδείκνυται, λόγω ανησυχιών τόσο για τον ασθενή όσο και για το μελλοντικό παιδί, ή να επιβάλλεται ειδική προετοιμασία και φροντίδα του ασθενούς πριν από τη θεραπεία της υπογονιμότητας.

Πρωταρχικός στόχος της ψυχολογικής συμβουλευτικής είναι η παροχή υποστήριξης και βοήθειας για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών συνεπειών της υπογονιμότητας και της θεραπείας της. Επιπλέον, συχνά τα ίδια τα άτομα με προβλήματα υπογονιμότητας νιώθουν πιο ικανοποιημένα όταν τυγχάνει της ίδιας προσοχής η ψυχολογική και η σωματική τους υγεία, παρά το γεγονός ότι αρκετοί γιατροί φοβούνται ότι θα προσβάλουν τους ασθενείς τους, αν τους προτείνουν ψυχολογική συμβουλευτική

Ψυχολογική υποστήριξη

Αν και το ιδανικό θα ήταν σε κάθε υπογόνιμο ζευγάρι να προσφέρεται η δυνατότητα ψυχολογικής συμβουλευτικής κατά τη διάρκεια της θεραπείας της υπογονιμότητας καθίσταται ιδιαίτερα επιτακτική για τα υπογόνιμα ζευγάρια που έχουν βιώσει επανειλημμένες αποτυχημένες και καταφεύγουν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ή/και στις εναλλακτικές λύσεις της αναπαραγωγής με τη μεσολάβηση τρίτου, όπως η γονιμοποίηση με δότη σπέρματος, δότρια ωοκυττάρου ή δωρεά εμβρύου ή παρένθετη μητρότητα.

Ο ειδικός ψυχικής υγείας καλείται να εξετάσεις όλους τους συνήθεις τομείς που περιλαμβάνει μια αρχική συνέντευξη, όπως παρουσίαση του προβλήματος, ψυχολογικό, κοινωνικό, ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, ψυχολογική κατάσταση.

Στόχοι της ψυχολογικής αξιολόγησης είναι:

• Να προετοιμάσει τα ζευγάρια για τη θεραπεία στην οποία πρόκειται να υποβληθούν.
• Να φέρει το ζευγάρι αντιμέτωπο με ψυχολογικά, νομικά ή και ηθικά θέματα, για τα οποία μέχρι τότε δεν είχε σκεφθεί σχετικά και τα οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να επιλυθούν πριν την έναρξη της ιατρικής παρέμβασης.
• Να εντοπιστούν τα άτομα εκείνα για τα οποία η ψυχολογική θεραπεία, πριν ή και κατά τη διάρκεια της θεραπείας, κρίνεται ωφέλιμη ή και απαραίτητη.
• Να εντοπισθεί ή και να αποκλειστεί, αλλά κυρίως να αντιμετωπιστεί, πιθανή προϋπάρχουσα ψυχοπαθολογία ή κοινωνική δυσλειτουργία που θα μπορούσε να δυσκολέψει ή να επηρεάσει τη θεραπεία της υπογονιμότητας.

Επιπλέον ο ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να επισημάνει ψυχοκοινωνικές αντενδείξεις για τη θεραπεία της υπογονιμότητας, που μπορεί να οφείλονται σε σοβαρή ψυχική διαταραχή, σε έντονη δυσαρμονία στη σχέση του ζευγαριού, σε γνωστική ανεπάρκεια ή αδυναμία επίλυσης νομικών και ηθικών προβλημάτων σχετικά με την αναπαραγωγή με την παρέμβαση τρίτου.

Η συνάντηση ψυχοκοινωνικής συμβουλευτικής θα πρέπει να γίνει τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της θεραπείας, ώστε το ζευγάρι να έχει τον απαραίτητο χρόνο να αναλογιστεί τα ψυχολογικά, κοινωνικά και νομικά ζητήματα που συζητήθηκαν στη συνάντηση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Βιβλιογραφία

• Burns, L. H., & Covington, S. N. (2002). Η ψυχολογία της υπογονιμότητας. Στο L. H. Burns & S. N. Covington, Υπογονιμότητα: Συμβουλευτική, τόμος Α΄ (σ. 27-67) (Μετάφρ. Μ. Σόλμαν, Επιστ. Επιμ. Ζ. Παπαληγούρα). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
• Klock-Caruso, S. (2002). Η ψυχοκοινωνική αξιολόγηση του υπογόνιμου ασθενούς. Στο L. H. Burns & S. N. Covington, Υπογονιμότητα: Συμβουλευτική, τόμος Α΄ (σ. 105-130) (Μετάφρ. Μ. Σόλμαν, Επιστ. Επιμ. Ζ. Παπαληγούρα). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

• Ελληνική Εταιρεία Ψυχικής Υγείας στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή

Διαβάστε επίσης:

• «Συνέντευξη - Ζ. Ρ. Παπαληγούρα: Υποβοηθούµενη αναπαραγωγή. Κάποιος να µας στηρίζει». Λεία Παπαευστρατίου, ΤΕΥΧΟΣ - Νοέμβριος 2008.
• «Ψυχολογικά προβλήματα των υπογόνιμων ζευγαριών», Ζαΐρας Παπαληγούρα Δρ. Ψυχολογίας, Η Ιερά Σύνοδος Της Εκκλησίας Της Ελλάδος - Επιτροπή Βιοηθικής. Διαθέσιμο:http://www.bioethics.org.gr/03_dPapalig.html.
• H επιθυμία για παιδί στη γυναίκα - H επιθυμία για παιδί στον άνδρα. Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου. Διαθέσιμο: http://www.childmentalhealth.gr/Wc17ab567aacf6.htm.