H τρανσαμινάση της αλανίνης (ALT - Alanine Transaminase), γνωστή και σαν γλουταμινική πυροσταφυλική τρανσαμινάση ορού (SGPT - Serum Glutamic Pyruvic Transaminase) ή αλανινική αμινοτρανσφεράση (ALAT - Alanine Aminotransferase) είναι ένα ένζυμο που καταλύει την αλληλομετατροπή των αμινοξέων και των κετοξέων με μεταφορά αμινομάδων και ειδικότερα καταλύει την ανταλλαγή της αμινομάδας της αλανίνης με την όξο- ομάδα του 2-κετογλουταρικού για το σχηματισμό πυροσταφυλικού και γλουταμικού.
Αντίδραση καταλυόμενη από την αμινοτρανσφεράση της αλανίνης
Μεγάλες ποσότητες του ενζύμου υπάρχουν στο ήπαρ και μικρότερες στην καρδιά, νεφρούς και μύες. Η ημερήσια διακύμανση της ALT στο ίδιο άτομο μπορεί να φτάσει τις 5-8 μονάδες, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα παρατηρούνται μεταμεσονύκτια.
Η αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) χρησιμοποιείται κυρίως στη διάγνωση ηπατικών νοσημάτων, στην παρακολούθηση της πορείας της ενεργού ηπατίτιδας, αφού η διατήρησή της σε υψηλά επίπεδα δείχνει μετάπτωση της ηπατίτιδας σε χρόνια καθώς και στην παρακολούθηση της θεραπευτικής απάντησης στην φαρμακευτική αγωγή. Η ALT είναι πιο ευαίσθητη στην ανίχνευση ηπατικών νοσημάτων από ότι αποφρακτικών νοσημάτων των χοληφόρων και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στην διαφοροδιάγνωση του αιμολυτικού ίκτερου από τον ίκτερο που οφείλεται σε ηπατικά νοσήματα.
Τιμές αναφοράς:
- Άνδρες: 10 - 40 U/L
- Γυναίκες: 7 - 35 U/L
Αύξηση των επιπέδων της ALT έχουμε σε:
- Ηπατοκυτταρική νόσο (μέτρια ως υψηλή αύξηση).
- Αλκοολική κίρρωση (ήπια αύξηση).
- Μεταστατικό καρκίνο ήπατος (ήπια αύξηση).
- Αποφρακτικό ίκτερο (ήπια αύξηση).
- Ιογενή, λοιμώδη ή τοξική ηπατίτιδα (αύξηση 30-50 φορές της φυσιολογικής).
- Λοιμώδη μονοπυρήνωση.
- Παγκρεατίτιδα (ήπια αύξηση).
- Έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια με ηπατική συμφόρηση, μυοκαρδίτιδα.
- Πολυομυοσίτιδα - Δερματομυοσίτιδα.
- Σοβαρά εγκαύματα.
- Κακώσεις γραμμωτών μυών.
- Άλλα:
- Παχυσαρκία (ήπια αύξηση χωρίς παράλληλη αύξηση και της AST).
- Βαριά προεκλαμψία (αύξηση και της AST).
- Ταχέως εξελισσόμενη οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (αύξηση και της AST).
- Αιμόλυση.
- Βαριά καταπληξία.
- Υποθυρεοειδισμό.
- Φάρμακα (ηπαρίνη -σαλικυλικά).
Μείωση των επιπέδων της ALT έχουμε σε:
- Λοιμώξεις του ουροποιητικού.
- Κακοήθειες.
- Έλλειψη φωσφορικής πυριδοξίνης (βιταμίνης Β6) λόγω δυσαπορρόφησης, εγκυμοσύνης, αλκοολικής ηπατικής νόσου.
|
Η πιο συχνή αιτία αύξησης της ALT στο δυτικό κόσμο είναι η Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος (Non Alcoholic Fatty Liver Disease - NAFLD) συχνά αναφερόμενη και ως «λιπώδης διήθηση του ήπατος». Η νόσος αυτή τείνει να λάβει επιδημικές διαστάσεις στις σύγχρονες κοινωνίες όπου υπολογίζεται ότι το 20% περίπου των ενηλίκων παρουσιάζει λιπώδη διήθηση. Η νόσος χαρακτηρίζεται από αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ήπαρ σε άτομα τα οποία καταναλώνουν ελάχιστα η καθόλου αλκοόλ. |
Παρά το γεγονός ότι τα επίπεδα της AST είναι πάντα αυξημένα στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, τα επίπεδα της ALT δεν είναι πάντα αυξημένα αν δεν υπάρχει και ηπατική βλάβη.
Η ALT συνήθως είναι περισσότερο αυξημένη από την AST σε οξεία εξωηπατική απόφραξη των χοληφόρων.
| Αιτία αύξησης τρανσαμινασών στον ορό του αίματος | |
| Ήπιες αυξήσεις τιμών (<5x των φυσιολογικών) | Υψηλές αυξήσεις τιμών (>15x των φυσιολογικών) |
|
|
| ALT: Αμινοτρανσφεράση αλανίνης, AST: Ασπαρτική αμινοτρανσφεράση, EBV: Ιός Epstein-Barr, CMV: Κυτταρομεγαλοϊός | |
Ο λόγος (ratio) AST / ALT στον ορό είναι περίπου ίσος με την μονάδα (1:1) ή ελαφρώς μεγαλύτερος. Ο λόγος αυτός αυξάνεται στο 3-4:1 στην αλκοολική ηπατοπάθεια και πέφτει κάτω από την μονάδα σε ασθενείς με οξεία ηπατοκυτταρική βλάβη. Αν και η ALT είναι πιο ενδεικτική από την AST στα ηπατικά νοσήματα, η AST είναι όμως πιο ευαίσθητη στην αλκοολική ηπατική νόσο.