Περιφερική αρτηριακή νόσος

Πρόκειται για μία ύπουλη και επώδυνη πάθηση, η οποία στο 90% των περιπτώσεων είναι ασυμπτωματική και πλήττει κυρίως άτομα ηλικίας άνω των 60-65 ετών. Η Περιφερική Αρτηριακή Νόσος (ΠΑΝ) προκαλείται από την στένωση των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα τα πόδια. Οι στενωμένες αρτηρίες των κάτω άκρων αδυνατούν να μεταφέρουν αρκετό αίμα στους ιστούς του ποδιού, γεγονός το οποίο προκαλεί πόνο στα πόδια κατά την διάρκεια του βαδίσματος ή ακόμα και κατά την διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου.

Χαρακτηριστικό της νόσου στα προχωρημένα στάδια είναι οι συχνές στάσεις του πάσχοντος ατόμου κατά την διάρκεια του βαδίσματος για την ύφεση του άλγους (εξ ου και ο όρος «σύνδρομο της βιτρίνας» - ο ασθενής αναγκάζεται, όταν βαδίζει, να σταματά συχνά για να ξεκουραστεί, κάνοντας συνήθως ότι βλέπει μία βιτρίνα).

Οι περισσότεροι άνθρωποι πάντως μπορεί να μην έχουν ποτέ τέτοια συμπτώματα και να μην αντιληφθούν ότι έχουν ΠΑΝ, μέχρι η τελευταία να οδηγήσει σε έμφραγμα μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η ΠΑΝ (peripheral arterial disease - PAD) προκαλείται από την ίδια αιτία που μπορεί να προκαλέσει ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, δηλαδή την απόφραξη των αρτηριών.

Η απόφραξη των αρτηριών προκαλείται συνήθως από ένα θρόμβο αίματος. Θρόμβοι αίματος σχηματίζονται στις περιφερικές αρτηρίες λόγω ρήξης του σχηματισμού από τη συσσώρευση λιπιδίων (η γνωστή πλάκα) τα οποία επικάθονται στα τοιχώματα της αρτηρίας. Η δημιουργία της πλάκας (μία διεργασία η οποία ονομάζεται αθηροσκλήρυνση) στενεύει την αρτηρία. Όταν ραγεί αυτή η πλάκα σχηματίζεται θρόμβος αίματος πάνω από τη ρήξη, ο οποίος μπορεί να αποφράξει ολόκληρη την αρτηρία. Η διεργασία σχηματισμού ενός θρόμβου αίματος πάνω στην πλάκα ονομάζεται αθηροθρόμβωση.

Η αθηροσκλήρυνση προκαλεί προοδευτική στένωση των αρτηριών όπου η πλάκα επικάθεται στο αρτηριακό τοίχωμα. Η αθηροθρόμβωση συμβαίνει όταν ραγεί η πλάκα και σχηματιστούν θρόμβοι αίματος οι οποίοι προκαλούν την αιφνίδια απόφραξη μίας αρτηρίας.

Υπάρχουν τέσσερα κοινά στάδια στην ανάπτυξη της ΠΑΝ:

Στάδιο I: Στένωση αρτηρίας

Οι αρτηρίες αρχίζουν να γίνονται στενότερες αλλά χωρίς άλλα συμπτώματα. Η ΠΑΝ αναπτύσσεται σταδιακά και μπορεί να περάσει απαρατήρητη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί συμπτώματα μόνο σε ηλικιωμένους. Πάντως, ο ρυθμός ανάπτυξης της νόσου διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το άτομο.

Στάδιο II: Χωλότητα

Στους περισσότερους ανθρώπους με ΠΑΝ δεν παρατηρούνται συμπτώματα αλλά σε εκείνους που παρατηρούνται, αυτό είναι κατά κανόνα το πρώτο. Ονομάζεται επίσης «διαλείπουσα χωλότητα» και είναι μία κόπωση, δυσφορία ή πόνος στους μύες των ποδιών. Συνήθως παρατηρείται κατά το περπάτημα. Πιο συγκεκριμένα, ο πόνος συχνά εστιάζεται στις κνήμες, στους μηρούς, τους γλουτούς ή στα πέλματα.

Ο πόνος είναι μία ένδειξη ότι οι μύες υποφέρουν από έλλειψη οξυγόνου. Με το περπάτημα υφίστανται μεγαλύτερη κατα­πόνηση και έτσι απαιτείται περισσότερο οξυγόνο και πιο αποτελεσματική κυκλοφορία του αίματος. Αυτό δεν είναι δυνατό λόγω της μειωμένης ροής του αίματος στις στενωμένες αρτηρίες.

Στάδιο III: Προχωρημένη ΠΑΝ - Πόνος σε ηρεμία

Αποτυχία να σταματήσετε την εξέλιξη της ΠΑΝ οδηγεί στην επιδείνωση της κυκλοφορίας του αίματος. Εκτός από τους πόνους στο περπάτημα μπορεί να έχετε και πόνους ακόμη και σε ακινησία, ιδιαίτερα τη νύχτα αν τα πόδια σας είναι ανασηκωμένα.

Στάδιο IV: Βλάβη Ιστού

Χωρίς την κατάλληλη ροή αίματος, οι πληγές δεν μπορούν να επουλωθούν. Ακόμη και ένα μικρό κόψιμο, μετά δυσκολίας επουλώνεται. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λοιμώξεις και μόνιμη βλάβη του ιστού. Στις χειρότερες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνει ακόμη και ακρωτηριασμός αν δεν μπορεί να αποκατασταθεί ικανοποιητικά η ροή του αίματος.