Οι όζοι του θυρεοειδούς (thyroid nodules) αποτελούν ένα σύνηθες κλινικό εύρημα, η ανεύρεση των οποίων καθιστά απαραίτητο τον αποκλεισμό καρκίνου του θυρεοειδούς ή της θυρεοειδικής δυσλειτουργίας. Η αντιμετώπιση των όζων του θυρεοειδούς έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω της ευρείας χρησιμοποίησης νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών πηγών. Ακολουθούν οι κατευθυντήριες οδηγίες προσέγγισης και θεραπείας των θυρεοειδικών όζων.
Προσέγγιση και θεραπεία των θυρεοειδικών όζων
Μη διαγνωστική για όζους FNA βιοψία
- Εάν η αρχική FNA βιοψία είναι μη διαγνωστική συνιστάται να επαναλαμβάνεται υπό την καθοδήγηση υπερήχου.
- Οι περισσότεροι επιμόνως μη διαγνωστικοί συμπαγείς όζοι θα πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά.
- Η βιοψία με κόπτουσα βελόνη μπορεί να προσφέρει επιπλέον πληροφορίες σε αλλοιώσεις με ανεπαρκή κυπαρολογικά αποτελέσματα με FNA βιοψία.
Καλοήθεις όζοι σύμφωνα με την FNA βιοψία
- Συνιστάται παρακολούθηση των κυπαρολογικά καλοηθών όγκων.
- Η κλινική και υπερηχογραφική εξέταση καθώς και η μέτρηση της TSH επαναλαμβάνεται σε 6 ως 18 μήνες.
- Σε περιπτώσεις εμφάνισης ύποπτων κλινικών ή υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών επαναλαμβάνεται η βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA).
- Σε περιπτώσεις αύξησης του όγκου του όζου μεγαλύτερης του 50% επαναλαμβάνεται η βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA).
- Πιθανή επαναληπτική βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA) σε 6 ως 18 μήνες, και σε ασθενείς με αρχικά καλοήθη κυπαρολογικά αποτελέσματα.
- Θεραπεία με λεβοθυροξίνη:
- Δεν συνιστάται θεραπεία ρουτίνας με λεβοθυροξίνη.
- Η θεραπεία με λεβοθυροξίνη ή η χορήγηση συμπληρωμάτων ιωδίου λαμβάνονται υπόψη σε νεαρούς ασθενείς με μικρή οζώδη βρογχοκήλη και καμία ένδειξη λειτουργικής αυτονομίας.
- Η θεραπεία καταστολής με λεβοθυροξίνη δεν συνιστάται για την πρόληψη της υποτροπής μετά από λοβεκτομή θυρεοειδούς αν η TSH παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα.
- Ενδείξεις εγχειρητικής θεραπείας:
- Παρουσία τοπικών συμπτωμάτων πίεσης που σαφώς σχετίζονται με τον(ους) όζο(ους), προηγούμενη εξωτερική ακτινοβολία, σταδιακή ανάπτυξη όζου, ύποπτα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά, ή αισθητικοί λόγοι.
- Η προτιμώμενη έκταση εκτομής για την καλοήθη μονοοζώδη βρογχοκήλη είναι λοβεκτομή και ισθμεκτομή και για την πολυοζώδη βρογχοκήλη είναι (σχεδόν) ολική θυρεοειδεκτομή.
- Καθοδηγούμενη από υπερήχους διαδερμική έγχυση αιθανόλης:
- Η διαδερμική έγχυση αιθανόλης είναι αποτελεσματική στην θεραπεία καλοήθων θυρεοειδικών κυστών ή μικτών όζων με υπεροχή του υγρού στοιχείου.
- Η διαδερμική έγχυση αιθανόλης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε μονήρεις συμπαγείς όζους, υπερλειτουργικούς ή όχι, ή σε πολυοζώδη βρογχοκήλη.
- Απεικονιστικά καθοδηγούμενη θερμική εκτομή:
- Η επέμβαση με laser συνιστάται στη θεραπεία των θυρεοειδικών όζων που προκαλούν συμπτώματα πίεσης ή προβλήματα αισθητικού τύπου, σε ασθενείς που αρνούνται τη χειρουργική επέμβαση ή διατρέχουν κίνδυνο. Θα πρέπει να περιορίζεται σε εξειδικευμένα κέντρα.
- Η καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες (RFA) δεν συνιστάται ως θεραπεία ρουτίνας των θυρεοειδικών όζων.
θεραπεία της καλοήθους οζώδους βρογχοκήλης με ραδιενεργό ιώδιο
- Παράγοντες για εκτίμηση:
- Ενδείξεις υπερλειτουργικής και/ή συμπτωματικής βρογχοκήλης, προηγούμενη χειρουργική επέμβαση θυρεοειδούς, ή χειρουργικός κίνδυνος.
- Πριν την θεραπεία, θα πρέπει να πραγματοποιείται βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA) σύμφωνα με τις συστάσεις που δίνονται για την μη τοξική πολυοζώδη βρογχοκήλη.
- Αποφυγή της χρήση ιωδιούχων σκιαγραφικών μέσων ή ιωδιούχων σκευασμάτων πριν την χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου. Διακοπή των αντιθυρεοειδικών φαρμάκων τουλάχιστον 1 εβδομάδα πριν τη θεραπεία και επανέναρξη 1 εβδομάδα μετά την θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
- Αντενδείξεις:
- Το ραδιενεργό ιώδιο αντενδείκνυται σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες.
- Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, να πραγματοποιείται τεστ εγκυμοσύνης πριν την χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου.
- Παρακολούθηση μετά την θεραπεία με ενεργό ιώδιο:
- Είναι υποχρεωτικός ο τακτικός έλεγχος της λειτουργίας του θυρεοειδούς.
- Εξέταση του ενδεχομένου επανάληψης της θεραπείας σε περιπτώσεις επίμονου ή υποτροπιάζοντα υπερθυρεοειδισμού ή ανεπαρκούς μείωσης μεγέθους.
Θυλακιώδεις αλλοιώσεις
- Δεν συνιστάται επαναλαμβανόμενη FNA βιοψία σε θυλακιώδεις αλλοιώσεις καθώς δεν παρέχει επιπρόσθετες πληροφορίες.
- Δεν συνιστάται η βιοψία με κόπτουσα βελόνη στην αντιμετώπιση των θυλακιωδών αλλοιώσεων καθώς δεν προσθέτει παραπάνω πληροφορίες από αυτές της FNA βιοψίας.
- Οι μοριακοί και ιστοχημικοί δείκτες δεν συνίστανται σήμερα ως χρήση ρουτίνας. Η χρήση τους προτιμάται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
- Συνιστάται χειρουργική αφαίρεση για τις περισσότερες θυλακιώδεις αλλοιώσεις του θυρεοειδούς.
- Η διεγχειρητική βιοψία δεν συνιστάται ως διαδικασία ρουτίνας.
- Κλινική παρακολούθηση στην μειοψηφία των περιπτώσεων με ευνοϊκά κλινικά, υπερηχογραφικά, κυτταρολογικά, και ανοσοκυτταροχημικά χαρακτηριστικά.
Αντιμετώπιση ύποπτων όζων εντοπιζόμενοι από FNA βιοψία
- Συνιστάται χειρουργική επέμβαση.
- Η διεγχειρητική βιοψία θεωρείται χρήσιμη.
Κακοήθεις όζοι εντοπιζόμενοι από FNA βιοψία
- Συνιστάται χειρουργική αντιμετώπιση θυρεοειδικού όζου θετικού μετά από FNA βιοψία για διαφοροποιημένο θυρεοειδικό καρκίνωμα.
- Συνιστάται περαιτέρω διερεύνηση πριν την χειρουργική επέμβαση σε περιπτώσεις αναπλαστικού καρκινώματος, μεταστατικών αλλοιώσεων και λεμφώματος.
- Προεγχειρητική εκτίμηση:
- Εξέταση των υπερηχογραφικών και κυτταρολογικών αποτελεσμάτων, συζήτηση των επιλογών θεραπείας και συμβουλή από χειρουργό με εμπειρία σε χειρουργική επέμβαση ενδοκρινών αδένων.
- Πριν την επέμβαση ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται σε υπερηχογραφική εξέταση τραχήλου, βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA) οποιουδήποτε άλλου ύποπτου όζου ή λεμφαδένα και σε εκτίμηση των φωνητικών χορδών.
- Στην περίπτωση υπόπτων υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών, η μεταστατική φύση του λεμφαδένα επιβεβαιώνεται με τη μέτρηση της θυρεοσφαιρίνης ή καλσιτονίνης στην έκπλυση της βελόνης που χρησιμοποιήθηκε στην βιοψία FNA υπό την καθοδήγηση υπερήχου (UGFNA).
- Οι απεικονιστικές μέθοδοι (MRI και CT) χρησιμεύουν σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Κύηση και παιδική ηλικία
- Οι θυρεοειδικοί όζοι στις έγκυες γυναίκες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως στις μη εγκύους. Παρουσία υπόπτων κλινικών ή υπερηχογραφικών ευρημάτων, απαιτείται FNA βιοψία για να τεθεί η διάγνωση κατά την κύηση.
- Αποφυγή της χρήσης ραδιενεργών παραγόντων τόσο για διαγνωστικούς όσο και για θεραπευτικούς σκοπούς.
- Κατά την κύηση, δεν συνιστάται θεραπεία καταστολής των θυρεοειδικών όζων με λεβοθυροξίνη.
- Στην περίπτωση όζου που αναπτύσσεται κατά την κύηση, συνιστάται παρακολούθηση υπερηχογραφικά και εκτέλεση FNA βιοψίας.
- Εάν η FNA βιοψία δείξει θυλακιώδη αλλοίωση, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αναβληθεί για μετά τον τοκετό.
- Όταν διαγιγνώσκεται κακοήθεια του θυρεοειδούς κατά το πρώτο ή δεύτερο τρίμηνο της κύησης, μπορεί να πραγματοποιηθεί θυρεοειδεκτομή κατά το δεύτερο τρίμηνο, εάν συνιστάται. Οι γυναίκες χωρίς καμία ένδειξη επιθετικού καρκίνου του θυρεοειδούς μπορούν να είναι βέβαιες ότι η πραγματοποίηση της χειρουργικής επέμβασης μετά τον τοκετό είναι απίθανο να επηρεάσει δυσμενώς την πρόγνωση.
- Όταν διαγιγνώσκεται κακοήθεια του θυρεοειδούς κατά το τρίτο τρίμηνο, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αναβληθεί μέχρι το διάστημα αμέσως μετά τον τοκετό.
- Αντιμετώπιση των θυρεοειδικών όζων στα παιδιά:
- Η εκτίμηση της οζώδους νόσου στα παιδιά είναι παρόμοια με τους ενήλικες.
- Εξαιτίας υψηλότερου επιπολασμού κακοήθειας στα παιδιά, απαιτείται συχνά χειρουργική επέμβαση τόσο για ψυχρούς όσο και για θερμούς όζους.
Δείτε επίσης: Διαγνωστική προσέγγιση θυρεοειδικών όζων
Πηγή: Κατευθυντήριες οδηγίες κλινικής πρακτικής για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των θυρεοειδικών όζων - AACE/AME/ETA Task Force on Thyroid Nodules.