Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης και μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού συστήματος (βήχας, φτάρνισμα) ή με την άμεση επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και μπορεί να προσβάλλει οποιονδήποτε.
Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρά συμπτώματα. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να εμφανίσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα, βρέφη, μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών από τη γρίπη, όπως: πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, αφυδάτωση, κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας, επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας και του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.
Στην Ελλάδα, οι εποχικές εξάρσεις της γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες (από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο) και συχνά συγχέονται με το κοινό κρυολόγημα μία ήπια, οξεία και εξαιρετικά μεταδοτική αυτοιάσιμη, ιογενή λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος με τυπικά συμπτώματα την ήπια κεφαλαλγία, τη ρινόρροια και τη ρινική συμφόρηση που συνήθως συνοδεύονται από πονόλαιμο, βήχα και γενική κακοδιαθεσία. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι κλασικές διαφορές μεταξύ του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης - παρότι τα συμπτώματα αυτά δεν εμφανίζονται πάντα.
| Κλασικές διαφορές μεταξύ του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης | ||
| Συμπτώματα | Κοινό κρυολόγημα | Γρίπη |
| Πυρετός | Σπάνια στους ενήλικες και στα μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί όμως να είναι υψηλός (έως και 39°C) στα βρέφη και τα μικρά παιδιά |
Συνήθως υψηλός πυρετός, από 38,5°C έως και 40°C, που συνήθως διαρκεί 3 - 4 ημέρες |
| Πονοκέφαλος | Σπάνια υπάρχει | Απότομη έναρξη. Μπορεί να είναι έντονος |
| Μυϊκοί πόνοι | Μέτριας βαρύτητας | Συνήθως έντονοι |
| Αίσθημα κόπωσης | Μέτριας βαρύτητας | Συχνά έντονο. Μπορεί να διαρκέσει δύο ή και περισσότερες εβδομάδες |
| Έντονη εξάντληση | Όχι | Αιφνίδια έναρξη. Μπορεί να είναι πολύ έντονη |
| Καταρροή | Συχνά | Μερικές φορές |
| Φτάρνισμα | Συχνά | Μερικές φορές |
| Πονόλαιμος | Συχνά | Μερικές φορές |
| Βήχας | Μέτριας βαρύτητας παροξυσμικός βήχας | Συνήθως έντονος βήχας |
Η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνει κατά τον Ιανουάριο και κορυφώνεται κατά τους µήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο. Ωστόσο, κάθε επιδημική έξαρση της γρίπης εισβάλει ταχύτατα, µε αποτέλεσμα να είναι δύσκολος ο προσδιορισμός του χρόνου αλλά και του τόπου εκδήλωσής της, ενώ συχνά προκαλεί την αποδιοργάνωση της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής, την υπέρµετρη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων και όχι σπάνια, την αύξηση της θνητότητας.
Πρόληψη:
Οι τοπικοί εποχιακοί παράγοντες που ευνοούν τον ταχύτατο τρόπο µετάδοσης του ιού της γρίπης µέσω σταγονιδίων καθιστούν αναποτελεσµατική την πρόληψη µόνο µε τους κλασσικούς τρόπους (πχ. αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους, απομόνωση πασχόντων, µέτρα ατομικής υγιεινής κλπ).
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, ο οποίος συστήνεται να γίνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο - Νοέμβριο, κάθε χρόνο, αλλά μπορεί να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης της γρίπης και απευθύνεται σε όλα τα άτομα από την ηλικία >6 μηνών εφόσον το επιθυμούν. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι 70% - 90%. Η προστασία που παρέχει εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας του ατόμου που εμβολιάζεται, καθώς και από την ταύτιση των στελεχών του εμβολίου με αυτά που κυκλοφορούν την ίδια περίοδο στην κοινότητα.
Όπως κάθε χρόνο, επειδή ο ιός της γρίπης µεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο-ορότυπους, η σύνθεση του αντιγριπικού εµβολίου για κάθε περίοδο περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα µε τη γνωμάτευση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων ο οποίος λαµβάνει υπόψη τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Επισημαίνεται ότι στα παιδιά χορηγείται μέχρι την ηλικία των 3 ετών η μισή δόση εμβολίου ενηλίκων και μετά την ηλικία αυτή συνιστάται η χορήγηση αντιγριπικών εμβολίων ενηλίκου.
Το εποχικό εμβόλιο είναι καλά ανεκτό και ασφαλές. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν είναι: τοπικός ερεθισμός στο σημείο της ένεσης, κεφαλαλγία, αίσθημα κόπωσης και κακουχίας, μυαλγίες, αρθραλγίες και πυρετός. Μετά τον εμβολιασμό ενδέχεται να εμφανιστεί αλλεργική αντίδραση, η οποία σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρή. Το εμβόλιο δεν θα πρέπει να γίνεται σε άτομα με ιστορικό σοβαρής αλλεργίας σε αυγά ή σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου, σε άτομα με ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης στο εμβόλιο της εποχικής γρίπης, σε άτομα με ιστορικό συνδρόμου Guillain – Barre και σε άτομα με οξεία εμπύρετη λοίμωξη (τα άτομα αυτά πρέπει να περιμένουν να υποχωρήσει ο πυρετός πριν κάνουν εμβόλιο).
Επιπλέον, η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως η υγιεινή των χεριών και των άλλων μέτρων προφύλαξης για τις αναπνευστικές λοιμώξεις, μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης της γρίπης. Έτσι θα πρέπει να πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή να τα καθαρίζεται με υγρά μαντηλάκια με οινόπνευμα, να αποφεύγετε να αγγίζετε τα μάτια, τη μύτη σας, ή το στόμα, γιατί οι ιοί και τα μικρόβια μεταδίδονται με αυτόν τον τρόπο και να καλύπτετε τη μύτη και το στόμα σας με χαρτομάντιλο, το οποίο θα πρέπει να απορρίπτεται στα σκουπίδια μετά την χρήση του, όταν βήχετε ή φταρνίζεστε.
Επίσης θα πρέπει να αποφεύγετε τη στενή επαφή με άρρωστα άτομα και εάν είστε άρρωστος με συμπτώματα γρίπης, θα πρέπει να παραμείνετε στο σπίτι σας για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την βελτίωση των συμπτωμάτων.
Υγιεινή των χεριών (πηγή ΚΕΕΛΠΝΟ)
- Ο σωστός τρόπος πλυσίματος των χεριών (εδώ).
- Ο σωστός τρόπος εφαρμογής του αλκοολούχου αντισηπτικού (εδώ).
