Ορισμός:
Ρινορραγία είναι η ροή αίματος (αιμορραγία) από τη μύτη, αναφέρεται επίσης και ως επίσταξη και είναι μία πολύ συχνή κατάσταση. Οι ρινορραγίες χωρίζονται τοπογραφικά σε πρόσθιες και οπίσθιες, ανάλογαμε την περιοχή της ρινικής κοιλότητας που αιμορραγεί. (Εικ.1)
Στις πρόσθιες ρινορραγίες πού αποτελούν και το 90 με 95% των περιπτώσεων, το αίμα προέρχεται από το πρόσθιο μέρος του ρινικού διαφράγματος (κηλίδα Kisselbach). Στις οπίσθιες ρινορραγίες, που είναι και σοβαρότερες και πιο μεγάλες το αίμα προέρχεται από το οπίσθιο τμήμα της ρινικής θαλάμης, από την σφηνουπερώιο αρτηρία.
Αίτια:
Τα αίτια της επίσταξης χωρίζονται σε τοπικά και γενικά:
Τοπικά αίτια:
-
Ο τραυματισμός της μύτης από κακώσεις ή το σκάλισμα της με τα δάχτυλα.
-
Ξένα σώματα της ρινός.
-
Οι ρινίτιδες (συνήθως η αλλεργική).
-
Αιμορραγικοί πολύποδες.
-
Καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι ρινός, ρινοφάρυγγα και παραρρινίων κόλπων.
-
Η ξηρότητα του αέρα που προκαλεί ξήρανση του βλεννογόνου της μύτης.
-
Απότομη ελάττωση της ατμοσφαιρικής πίεσης (πχ σε μεγάλα υψόμετρα).
-
Αυτόματη ρήξη μικρών αγγείων.
-
Οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.
-
Η έντονη σκολίωση του ρινικού διαφράγματος.
-
Οι φλεγμονές όπως παραρρινοκολπίτιδες.
-
Κρανιοπροσωπικές κακώσεις σε ατυχήματα.
-
Ιδιοπαθείς συνήθως σε μικρές ηλικίες χωρίς κάποια αιτία.
Γενικά αίτια:
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά:
-
Εμπύρετα νοσήματα όπως ιογενείς λοιμώξεις.
-
Παθήσεις αγγείων όπως η αρτηριοσκλήρυνση.
-
Αιμορραγική προδιάθεση λόγω χρήσης φαρμάκων σε κάποιες παθήσεις για να εμποδίσουν την πήξη του αίματος (αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως η ασπιρίνη).
-
Αιμορραγικές προδιαθέσεις σε κάποιες παθήσεις (πχ αιμορροφιλία, θρομβοπενίες, λευχαιμία).
-
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (ορμονικής αιτιολογίας).
-
Άλλες αιτίες όπως παθήσεις που προκαλούν υπέρταση σε συνδυασμό συνήθως με κάποιο τοπικό αίτιο.
Για αυτό κάθε ρινορραγία πρέπει να εκτιμηθεί πρώτα η σοβαρότητα της για να αντιμετωπιστεί ανάλογα και στη συνέχεια αν κρύβει κάποια άλλη πάθηση.
Αντιμετώπιση:
Οι περισσότερες ρινορραγίες αντιμετωπίζονται εύκολα και το σημαντικό στο σπίτι πρώτα να ηρεμήσει ο ασθενής και να αναπνέει από το στόμα :
- Αρχικά κρατάμε την ψυχραιμία μας, ο πανικός μπορεί να επιδεινώσει την αιμορραγία.
- Πιέζουμε όλα τα μαλακά τμήματα της μύτης (ρουθούνια) μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη και μπορούμε επίσης να τοποθετήσουμε στο ρουθούνι που αιμορραγεί ένα κομμάτι βαμβάκι σκέτο ή εμποτισμένο αν έχουμε με κάποιο αποσυμφορητικό πχ Οtrivin και στη συνέχεια πιέζουμε μαλακά για πέντε λεπτά ( Εικ.2).
-
Η καλύτερη θέση για την αντιμετώπιση της ρινορραγίας είναι η καθιστή με το κεφάλι ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς και σκύβοντας ελαφρώς τον κορμό και το κεφάλι μπροστά και όχι προς τα πίσω.
-
Η εφαρμογή πάγου μέσα σε γάζα στη βάση της μύτης μπορεί να βοηθήσει.
-
Τα παραπάνω μέτρα, τις περσότερες φορές είναι αρκετά για να σταματήσουν μια μικρή ρινορραγία. Μετά την διακοπή της ρινορραγίας πρέπει να αποφεύγεται η έντονη σωματική άσκηση, το κάπνισμα, η πλύση με καυτό νερό στο κεφάλι, τα πικάντικα φαγητά και γενικά ότι μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή.
-
Αν υπάρχει πονοκέφαλος είναι καλό να δοθεί παρακεταμόλη (Depon) και όχι αντιφλεγμονώδη.
-
Τα παιδιά, για την αποφυγή μικροτραυματισμών θα πρέπει να μάθουν να μην πειράζουν τη μύτη τους.
Αν σε πέντε λεπτά δεν αποδώσουν τα παραπάνω μέτρα είναι σκόπιμο να απευθυνθούμε στον ειδικό γιατρό. Ο ιατρός ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της επίσταξης μπορεί να προχωρήσει σε επιπωματισμό (πρόσθιο ή οπίσθιο), τοπική καυτηρίαση και ίσως και σε άλλα μέτρα που αφορούν την γενική κατάσταση (πχ αντιυπερτασικά, διακοπή αντιπηκτικών, μετάγγιση αίματος κα). Σε περίπτωση που το αίμα εξακολουθεί να ρέει στη στοματική κοιλότητα, σημαίνει ότι η αιμορραγία είναι οπίσθια, οπότε είναι απαραίτητη η ταχεία μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο.