Ηπατίτιδα Α

Η ηπατίτιδα Α (Hepatitis A) είναι μια οξεία αυτοπεριοριζόμενη και ιδιαίτερα μολυσματική νόσος του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV). Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, κυρίως δια της κοπρανοστοματικής οδού ή με κατανάλωση μολυσμένης τροφής ή νερού. Σπανίως μπορεί να μεταδοθεί με αίμα ή παράγωγα αυτού, κατά τη διάρκεια της φάσης της ιαιμίας.

Σχηματική παράσταση του ιού της ηπατίτιδας Α Η νόσος έχει ενδημικό χαρακτήρα σε περιοχές του πλανήτη καθώς η μετάδοση του ιού ευνοείται από κακές συνθήκες διαβίωσης. Περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις εμφανίζονται ετησίως σε όλο τον κόσμο. Στα παιδιά, ιδίως σε αυτά κάτω των 5 ετών, η νόσος διαδράμει συνήθως υποκλινικά (χωρίς έντονα συμπτώματα), εν αντιθέσει με τους ενήλικες, που εμφανίζουν κλινική νόσηση σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό (75-90%). Η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε κεραυνοβόλο ηπατίτιδα και θάνατο σε ποσοστό 0.1% σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 14 ετών, 0.3% σε άτομα 15-39 ετών και 2.1% σε ενήλικες άνω των 40 ετών.

Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον να αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.

Ο ιός της ηπατίτιδας Α:

Ο ιός της ηπατίτιδας Α είναι ένας χωρίς περίβλημα, 27 nm, ανθεκτικός στην θερμότητα, τα οξέα και τον αιθέρα ιός RNA που ανήκει στο γένος των ηπατοϊών της οικογένειας των πικορναϊών (Picornaviridae). Το ιοσωματίδιό του περιέχει τέσσερα πολυπεπτίδια του καψιδίου, VP1 έως VP4, τα οποία έχουν αποκοπεί μετά την μετάφραση από το πολυπρωτεϊνικό προϊόν του αποτελούμενου από 7500 νουκλεοτιδία γονιδιώματος.

Η αδρανοποίηση του ιού μπορεί να επιτευχθεί με βρασμό για 1 λεπτό, με φορμαλδεΰδη και χλώριο, ή με υπεριώδη ακτινοβολία. Ο πολλαπλασιασμός του ιού περιορίζεται στο ήπαρ - όπου συντίθεται στο κυτταρόπλασμα του ηπατοκυττάρου ως σωματίδιο μεγέθους 27nm με μονό RNA γονιδίωμα και μια εξωτερική καψική πρωτεΐνη HAVAg - αλλά ο ιός απαντάται και στην χολή, τα κόπρανα και το αίμα προς το τέλος της περιόδου επώασης και κατά την οξεία προϊκτερική φάση της ασθένειας. Παρά την επίμονη παρουσία του ιού στο ήπαρ, η αποβολή του στα κόπρανα, η ιαιμία και η μολυσματικότητα ελλατώνονται ταχέως μόλις ο ίκτερος γίνεται εμφανής

Mετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Α:

Ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται με :

• Την κατανάλωση τροφής (γάλα, κατεψυγμένα, οστρακοειδή κ.α) ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή, κατά κάποιο τρόπο, με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Αυτό εξηγεί τον όρο «κοπρανο-στοματική» οδός μετάδοσης της ηπατίτιδας Α και το γιατί η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε περιοχές χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με ανεπαρκές δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης και σε ομάδες ατόμων με πτωχή ατομική υγιεινή.
• Τη στενή επαφή με άτομο που έχει ηπατίτιδα Α ή με σεξουαλική (στοματο-πρωκτική) επαφή.
• Σπανίως με αίμα (χρησιμοποίηση συριγγών σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών) κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της νόσου που ο ιός βρίσκεται για λίγες μέρες στο αίμα των ασθενών.

Ομάδες υψηλού κινδύνου για προσβολή από τον ιό είναι όσοι ταξιδεύουν σε αναπτυσσόμενες περιοχές του πλανήτη, παιδιά σε παιδικούς σταθμούς (και δευτερευόντως οι γονείς τους), ομοφυλόφιλοι, χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, αιμορροφιλικοί που λαμβάνουν προϊόντα πλάσματος και άτομα που ζουν σε ιδρύματα. Η συνήθης κοινωνική επαφή στα πλαίσια της εργασίας ή στο σχολείο, δεν ενέχει κινδύνους για τη μετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Α.

Κλινική εικόνα:

Η ηπατίτιδα Α έχει περίοδο επώασης 14-45 ημέρες (4 εβδομάδες). Τα πρόδρομα συμπτώματα της οξείας ιογενούς ηπατίτιδας είναι συστηματικά και ποικίλα. Κλινική πορεία και εξέλιξη της ηπατίτιδας ΑΣυχνά εμφανίζονται ανορεξία, ναυτία, έμετοι, κόπωση, αδιαθεσία, αρθραλγίες, μυαλγίες, πονοκέφαλος, φωτοφοβία, φαρυγγίτιδα, βήχας και οξεία ρινίτιδα 1-2 εβδομάδες πριν την εμφάνιση του ίκτερου. Ο ίκτερος εμφανίζεται στο 70% των ενηλίκων που προσβάλλονται από τον ιό, ενώ στα παιδιά το ποσοστό είναι μικρότερο. Η έναρξη της ικτερικής φάσης της νόσου χαρακτηρίζεται από την παραγωγή σκοτεινόχροων ούρων, την εμφάνιση ίκτερου, ενώ συμπτώματα όπως η ναυτία και η καταβολή επιδεινώνονται. Η φυσική εξέταση συνήθως αποκαλύπτει ίκτερο και ηπατική ευαισθησία. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να παρατηρηθεί ηπατοσπληνομεγαλία. Η χολερυθρίνη του ορού (άμεση και ολική) αυξάνεται και τα επίπεδα των αμινοτρανσφερασών (ALT και AST) είναι συνήθως μεγαλύτερα ή ίσα με το δεκαπλάσιο των ανώτερων φυσιολογικών τιμών, τουλάχιστον στην αρχή. Κατά τη διάρκεια της ικτερικής, συμπτωματικής φάσης, τα επίπεδα του ιού της ηπατίτιδας αρχίζουν να μειώνονται και στον ορό και στο ήπαρ.

Η διάρκεια των κλινικών συμπτωμάτων ποικίλλει. Τυπικά διαρκούν από 1 έως 3 εβδομάδες. Τα πρώτα σημεία ανάνηψης από τη νόσο είναι η επιστροφή της όρεξης, η οποία συνοδεύεται από επιστροφή της χολερυθρίνης και των αμινοτρανσφερασών σε φυσιολογικά επίπεδα και από την κάθαρση του ιού από τον οργανισμό.

Η οξεία ηπατική ανεπάρκεια και η κεραυνοβόλος ηπατίτιδα εμφανίζονται πιό σπάνια σε σχέση με την εμφάνιση τους στην ηπατίτιδα Β. Η πάθηση καλείται κεραυνοβόλος αν εμφανιστεί ηπατική εγκεφαλοπάθεια, αν και τα αρχικά συμπτώματα (αλλαγές στην προσωπικότητα, επιθετική συμπεριφορά, ή διαταραχές του ύπνου) μπορεί να είναι υποξέα ή παραπλανητικά. Ο πιο αξιόπιστος προγνωστικός παράγοντας στην οξεία ηπατική ανεπάρκεια είναι ο βαθμός παράτασης του χρόνου προθρομβίνης. Άλλα σημεία κακής πρόγνωσης είναι ο επίμονα επιδεινούμενος ίκτερος, ο ασκίτης και η μείωση του μεγέθους του ήπατος. Τα επίπεδα των αμινοτρανσφερασών και οι τίτλοι του ιού δεν έχουν ιδιαίτερη προγνωστική αξία και συχνά μειώνονται με την επιδείνωση της ηπατικής ανεπάρκειας.

Διάγνωση:

Η ανεύρεση ειδικών αντισωμάτων (IgM anti-HAV) έναντι του ιού, στο αίμα ατόμου με ύποπτα συμπτώματα για ηπατίτιδα, είναι απαραίτητη για τη διάγνωση. Τα αντισώματα είναι δυνατόν να ανιχνευθούν κατά την οξεία νόσο, όταν ανέρχεται η δραστηριότητα των τρανσαμινασών και συνεχίζεται η διασπορά του ιού με τα κόπρανα και παραμένουν ανιχνεύσιμα για 6-12 μήνες. Κατά την ανάρρωση αναπτύσσονται αντισώματα IgG anti-HAV, τα οποία παραμένουν ανιχνεύσιμα επ΄αόριστον και προσδίδουν ανοσία σε αναλοίμωξη.

Θεραπεία:

Ενώ τα συμπτώματα του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση και σωστή διατροφή, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό. Eισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνον εάν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα (επίμονοι έμετοι, επιπλοκές) ή υποψία κεραυνοβόλου ηπατίτιδας οπότε και θα πρέπει να παραπέμπεται για πιθανή μεταμόσχευση ήπατος.

Πρόγνωση:

Η οξεία ηπατίτιδα είναι μια αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη. Ο ιός μπορεί να επιμένει για μήνες αλλά δεν οδηγεί σε χρόνια λοίμωξη, χρόνια ηπατίτιδα ή κίρρωση.

Πρόληψη:

Το διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του είναι ασφαλές και αποτελεσματικό και συνίσταται σε όλα τα παιδιά ηλικίας άνω του έτους και σε άτομα που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τον ιό, όπως σε όσους ταξιδεύουν σε περιοχές όπου ενδημεί η νόσος, σε ομοφυλόφιλους και στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών. Επίσης, ο εμβολιασμός συνίσταται σε όλους τους πάσχοντες από χρόνια ηπατοπάθεια και σε αυτούς που λαμβάνουν προϊόντα πλάσματος, όπως οι αιμορροφιλικοί (περισσότερες πληροφορίες εδώ). Τα ποσοστά ορομετατροπής μετά τον εμβολιασμό είναι μεγαλύτερα από 95% αλλά είναι χαμηλότερα σε ασθενείς με χρόνια ηπατοπάθεια, σε προσβεβλημένους από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και γενικότερα σε ανοσοκατεσταλμένους. Παρόλα αυτά, δεν συνιστώνται ούτε έλεγχος των επιπέδων των αντι-HAV αντισωμάτων, ούτε αναμνηστικοί εμβολιασμοί. Δεν συνίσταται ορολογικός έλεγχος για αντι-HAV αντισώματα προ του εμβολιασμού με εξαίρεση ίσως τους ενήλικες που γεννιούνται σε χώρες όπου ενδημεί ο ιός και τους μεγαλύτερους από 50 ετών.

Η προφύλαξη με ανοσοσφαιρίνη μετά την έκθεση στον ιό συνίσταται ακόμη για τα άτομα που μένουν μαζί και έρχονται σε επαφή με τους πάσχοντες από ηπατίτιδα Α. Η δόση είναι 2ml για τους ενήλικες και 0,02 m/kg για τα παιδιά και η χορήγηση γίνεται ενδομυϊκά εντός 2 εβδομάδων από την έκθεση. Επίσης, συνίσταται ο ταυτόχρονος εμβολιασμός ένατι του ιού.

Μέτρα προφύλαξης για την ηπατίτιδα Α και παρεμβάσεις δημόσιας υγείας ΚΕΕΛΠΝΟ - Κάντε κλικ εδώ

Μέτρα προφύλαξης και ελέγχου για ασθενή με ηπατίτιδα Α:

• Εκπαίδευση του ασθενή και της οικογένειας του ως προς την τήρηση των κανόνων υγιεινής (σχολαστικό πλύσιμο των χεριών κάθε φορά που γίνεται χρήση της τουαλέτας, μετά την αλλαγή της πάνας και πριν το φαγητό).
• Σύσταση στον ασθενή να μην προετοιμάζει φαγητό κατά την περίοδο μεταδοτικότητας.
• Σύσταση για αποφυγή σεξουαλικών επαφών που ενέχουν κίνδυνο εντεροστοματικής μετάδοσης. Σημειώνεται ότι η χρήση προφυλακτικών δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην πρόληψη της μετάδοσης της ηπατίτιδας Α.
• Απομάκρυνση του ασθενή από την εργασία του (συμπεριλαμβανομένων και των χειριστών τροφίμων), το βρεφονηπιακό σταθμό/παιδικό σταθμό, σχολείο για τουλάχιστον μια εβδομάδα από την έναρξη των συμπτωμάτων/εμφάνιση ίκτερου και σύσταση για αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής.
• Σε βρεφονηπιακούς σταθμούς σε περίπτωση κρούσματος συστήνεται:
  • Αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής και απολύμανση των αντικειμένων και των επιφανειών, ιδιαίτερα όσων χρησιμοποιούνται κατά την αλλαγή της πάνας στα βρέφη.
  • Χρήση γαντιών κατά την αλλαγή της πάνας και σε κάθε δυνητική επαφή με κόπρανα.
  • Ασφαλής διαχείριση των απορριμμάτων.
  • Επικοινωνία του σταθμού με τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας σε περίπτωση εμφάνισης και άλλων κρουσμάτων. Αν δεν διαπιστωθούν άλλα κρούσματα, η επιτήρηση ολοκληρώνεται σε 50 ημέρες μετά την έναρξη συμπτωμάτων του κρούσματος, ενώ αν εμφανιστούν και  κρούσματα η περίοδος επιτήρησης λήγει 50 ημέρες μετά την έναρξη συμπτωμάτων του τελευταίου κρούσματος.

Μέτρα προφύλαξης και ελέγχου για άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενή:

Εκτιμώμενος επιπολασμός του ιού της ηπατίτιδας ΑΗ αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την πρόληψη της μετάδοσης της ηπατίτιδας Α. Βασικό μέτρο ελέγχου για την αποφυγή μετάδοσης της νόσου αποτελεί ο εμβολιασμός των επαφών του κρούσματος, όσο το δυνατό συντομότερα μετά την επαφή τους με το κρούσμα.

Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το εμβόλιο δεν χρειάζεται εάν ένα άτομο έχει ήδη νοσήσει από ηπατίτιδα Α, όπως διαπιστώνεται με την ανίχνευση των IgG αντισωμάτων στον ορό. Σύμφωνα με μελέτες για την εκτίμηση του επιπολασμού παρουσίας αντισωμάτων έναντι της ηπατίτιδας Α στην χώρα μας, η δοκιμασία ανίχνευσης των ειδικών αντισωμάτων πριν τον εμβολιασμό συστήνεται στα άτομα που γεννήθηκαν στην Ελλάδα πριν από το 1960.

Επίσης, συστήνεται σε όσους στο παρελθόν έχουν ζήσει σε ενδημικές χώρες ή έχουν ιστορικό συμπτωμάτων ενδεικτικών ηπατίτιδας (όπως ίκτερος) με την προϋπόθεση ότι το κόστος του ελέγχου είναι μικρότερο από το κόστος του εμβολιασμού και ότι ο έλεγχος γίνεται έγκαιρα και δεν καθυστερεί τα οφέλη του εμβολιασμού. Ο έλεγχος της ανοσιακής απάντησης μετά από εμβολιασμό δε συστήνεται λόγω του υψηλού ποσοστού αποτελεσματικότητας του εμβολίου.

Αναλυτικότερα, τα μέτρα προφύλαξης και ελέγχου που συστήνονται στα άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενή είναι τα εξής:

• Άτομα του οικείου περιβάλλοντος (άτομα που διαμένουν στο ίδιο σπίτι/ίδρυμα με το κρούσμα ή χρησιμοποιούν την ίδια κουζίνα/τουαλέτα με αυτό, καθώς και μέλη της ευρύτερης οικογένειας που επισκέπτονται συχνά το σπίτι, καθώς και άτομα που παρέχουν φροντίδα στα παιδιά της οικογένειας), σεξουαλικοί σύντροφοι και άτομα που έκαναν κοινή χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών με τον ασθενή και που εντοπίζονται εντός δεκατεσσάρων ημερών από την τελευταία επαφή με το κρούσμα στην περίοδο μεταδοτικότητας:
  • Εμβολιασμός των επαφών ηλικίας άνω των 12 μηνών.
  • Τα υγιή βρέφη ηλικίας <12 μηνών δεν εμβολιάζονται, αλλά συστήνεται εμβολιασμός των ατόμων που τα φροντίζουν, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζόμενων στο βρεφονηπιακό σταθμό.
  • Η ασφάλεια του εμβολίου κατά της διάρκειας της κύησης δεν έχει καθοριστεί. Ωστόσο επειδή το εμβόλιο περιέχει αδρανοποιημένο ιό ο θεωρητικός κίνδυνος για το έμβρυο είναι μικρός. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος που απορρέει από τον εμβολιασμό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί με τον κίνδυνο νόσησης από ηπατίτιδα Α.
• Άτομα του οικείου περιβάλλοντος, σεξουαλικοί σύντροφοι και άτομα που έκαναν κοινή χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών με τον ασθενή και που ανευρίσκονται αφού έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των δεκατεσσάρωνημερών από την τελευταία επαφή με το κρούσμα:
  • Εμβολιασμός μόνο των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (άτομα με χρόνια ηπατοπάθεια ή με χρόνια ηπατίτιδα Β ή C, κ.α.).
• Κρούσμα/τα σε βρεφονηπιακό σταθμό ή στις οικογένειες παιδιών που πηγαίνουν στο σταθμό:
  • Σε περίπτωση εμφάνισης ενός κρούσματος ηπατίτιδας Α σε άτομο που πηγαίνει ή εργάζεται σε βρεφονηπιακό σταθμό, εμβολιάζονται όλοι οι επίνοσοι εργαζόμενοι του χώρου αυτού και τα παιδιά (>1 έτους) μέσα σε δεκατέσσερις ημέρες από την έκθεση.
  • Σε περίπτωση εμφάνισης περισσότερων του ενός κρούσματος εντός του σταθμού, εμβολιάζονται όλοι οι επίνοσοι εργαζόμενοι, τα παιδιά (>1 έτους) και οι επαφές του οικείου περιβάλλοντος όλων των παιδιών.
  • Σε περίπτωση εμφάνισης κρουσμάτων σε 2 οικογένειες παιδιών που πηγαίνουν σε κάποιο βρεφονηπιακό σταθμό, ακόμη και αν δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα εντός του σταθμού, εμβολιάζονται όλοι οι επίνοσοι εργαζόμενοι και τα παιδιά (>1 έτους). Σε περίπτωση εμφάνισης σε τρεις ή περισσότερες οικογένειες παιδιών, συστήνεται επιπλέον ο εμβολιασμός και στις οικογένειες των παιδιών που πηγαίνουν στο βρεφονηπιακό σταθμό και φορούν πάνα.
• Κρούσμα σε παιδικό σταθμό/δημοτικό σχολείο:
  • Σε περίπτωση εμφάνισης κρούσματος σε άτομο που πηγαίνει ή εργάζεται σε παιδικό σταθμό εμβολιάζονται οι εργαζόμενοι που ήρθαν σε επαφή με αυτό, τα παιδιά του ίδιου τμήματος και όσα παιδιά έχουν κοινές δραστηριότητες με το κρούσμα.
  • Σε περίπτωση εμφάνισης κρούσματος σε δημοτικό σχολείο, είτε σε παιδί είτε σε εργαζόμενο, εφόσον η πηγή της μόλυνσης δεν μπορεί να εντοπιστεί εκτός σχολείου (π.χ. ιστορικό ταξιδιού), εμβολιάζονται όλα τα παιδιά της ίδιας τάξης, όσοι εργάζονται σε αυτήν και τα παιδιά από άλλες τάξεις που κάνουν παρέα ή έχουν κοινές δραστηριότητες με το κρούσμα.
• Κρούσμα σε εργασιακό χώρο:
  • Δεν συστήνεται εμβολιασμός των ατόμων που ήρθαν σε επαφή με το κρούσμα αν αυτό εμφανιστεί σε γραφείο ή άλλους εργασιακούς χώρους και εφόσον η πηγή της λοίμωξης είναι εκτός των χώρων αυτών. Ομοίως στην περίπτωση εισαγωγής κρούσματος ηπατίτιδας Α σε νοσοκομείο, δε συστήνεται εμβολιασμός του προσωπικού. Στην περίπτωση όμως συρροής κρουσμάτων εντός του νοσοκομείου, είτε ανάμεσα στο προσωπικό είτε στους ασθενείς, συστήνεται εμβολιασμός των ατόμων που ήρθαν σε επαφή με το κρούσμα.
• Κρούσμα σε χειριστή τροφίμων:
  • Συστήνεται εμβολιασμός των συναδέλφων που εργάζονται είτε στο χειρισμό τροφίμων είτε έχουν άλλα καθήκοντα και οι οποίοι έχουν καταναλώσει φαγητό παρασκευασμένο από το κρούσμα.
  • Λόγω του ότι η πιθανότητα μετάδοσης της νόσου στους πελάτες του εστιατορίου θεωρείται χαμηλή, ο εμβολιασμός τους δε συστήνεται παρά μόνο αν κατά την περίοδο της μεταδοτικότητας το κρούσμα χειριζόταν έτοιμα προς κατανάλωση γεύματα, είχε διάρροια ή δεν τηρούσε τους κανόνες υγιεινής και οι πελάτες μπορούν να εντοπιστούν εντός 14 ημερών από την έκθεση.
• Χειριστής τροφίμων που είναι επαφή κρούσματος:
  • Συστήνεται ο εμβολιασμός του χειριστή τροφίμων εντός δεκατεσσάρων ημερών από την έκθεση.
  • Εάν ο εμβολιασμός δεν είναι εφικτός εντός δεκατεσσάρων ημερών, απαραίτητη κρίνεται η εκτίμηση κινδύνου εμφάνισης κρουσμάτων μεταξύ των επαφών του χειριστή τροφίμων. Εάν ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου από το κρούσμα στον χειριστή τροφίμων είναι υψηλός και ο χειριστής τροφίμων εμπλέκεται στην προετοιμασία τροφίμων προς κατανάλωση, τότε συστήνεται η μετακίνηση του εργαζόμενου σε καθήκοντα στα οποία δεν εμπλέκεται χειρισμός τροφίμων για σαράντα ημέρες μετά την έκθεση του στο κρούσμα.

Μέτρα ελέγχου για την αντιμετώπιση επιδημίας:

Τα μέτρα ελέγχου για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας ηπατίτιδας Α εξαρτώνται από τον τύπο της επιδημίας και τα αποτελέσματα της διερεύνησής της:

• Σε επιδημίες σε κλειστούς πληθυσμούς (π.χ. κοινότητες, ιδρύματα) μπορεί να απαιτηθεί ευρύτερος εμβολιασμός.
• Σε ανοικτές, μεγάλου μεγέθους επιδημίες η εφαρμογή μαζικού εμβολιασμού μπορεί να επιφέρει καλά αποτελέσματα στον περιορισμό της μετάδοσης της νόσου. Η επιτυχία του εμβολιασμού εξαρτάται από το εάν εφαρμοσθεί έγκαιρα κι από το βαθμό εμβολιαστικής κάλυψης στις επιμέρους ηλικιακές ομάδες (παιδιά - έφηβοι - ενήλικες) με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές ηλικίες. Αν πρόκειται για επιδημία από κοινή πηγή, ο μαζικός εμβολιασμός ενδείκνυται μόνο στην περίπτωση της έγκαιρης αναγνώρισης, διαφορετικά τα μέτρα που λαμβάνονται αποσκοπούν στον περιορισμό της δευτερογενούς μετάδοσης από άτομο σε άτομο. Στις επιδημίες από κοινή πηγή, που εμπλέκεται κάποιο συγκεκριμένο προϊόν/τρόφιμο, θα πρέπει να ενημερώνεται ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ) με σκοπό την απόσυρση του προϊόντος από την αγορά.

Γενικά Μέτρα Πρόληψης:

Στα γενικά μέτρα πρόληψης συγκαταλέγονται τα εξής:

• Αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής στο οικιακό και εργασιακό περιβάλλον.
• Σχολαστική απολύμανση των επιφανειών στο σπίτι, σε βρεφονηπιακούς/παιδικούς σταθμούς, σε σχολεία και σε χώρους εστίασης. Η αναλογία οικιακής χλωρίνης και νερού βρύσης που συστήνεται για την αποτελεσματική απολύμανση των επιφανειών είναι 1:100.
• Βελτίωση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης και λήψη μέτρων κατά την αποκομιδή των λυμάτων.
• Αποτελεσματική απολύμανση του πόσιμου νερού, εξασφάλιση καλής λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και μικροβιολογικός έλεγχος του νερού σε τακτική βάση.
• Εμβολιασμός επίνοσων ατόμων. Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Α είναι υποχρεωτικός για όλα τα υγιή παιδιά άνω του ενός έτους με εμβολιαστικό σχήμα δύο δόσεων και επιλεκτικά στους ενήλικες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι πολύ υψηλή (>94%).
• Εμβολιασμός επίνοσων ατόμων που πρόκειται να ταξιδέψουν ή να εργαστούν σε περιοχές υψηλής ή ενδιάμεσης ενδημικότητας. Γιαπερισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον εμβολιασμό έναντι της ηπατίτιδας Α σε ταξιδιώτες μπορεί κανείς να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του ΚΕΕΛΠΝΟ.
• Μαγείρεμα των οστρακοειδών στον ατμό για τουλάχιστον 90 δευτερόλεπτα ή βράσιμό τους στους 85-90 βαθμούς Κελσίου για 4 λεπτά πριν την κατανάλωση.

Πηγή:

• Οξεία ιογενής ηπατίτιδα (κεφ 151) - Cecil παθολογία, 23η έκδοση.
• World Health Organization - Hepatitis A -The disease
• Centers for Disease Control and Prevention - Travelers' Health - Chapter 3 - Infectious Diseases Related To Travel - Hepatitis A
• Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)
• Harrison's Principles of Internal Medicine, 18e